Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

194 Vergi Yargısında İstinaf Üzerine Bir Değerlendirme bir zorunluluk öngörmüştür. Ancak bu mahkemelerde uygulanacak kanun yolu ve bunların esasları hakkında bir düzenleme yapmamış; söz konusu düzenlemeleri, kanunla yapılması kaydıyla kanun koyu- cunun takdirine bırakmıştır. 42 Temyiz, yargılamanın yenilenmesi, ka- rar düzeltme, itiraz başvuru yolları Anayasa’da yer almadığı gibi isti- naf da tamamen kanun koyucunun düzenleme alanına bırakılmıştır. 43 İstinaf kanun yolunun oluşturulması ve bölge idare mahkemele- rinin düzenlenmesi konusunda anayasal bir zorunluluk bulunmama- sına rağmen, kanun koyucunun iradesine bağlı olarak vergi yargısı- nın bir parçası haline gelen bu hususa zemin oluşturan bazı anayasal düzenlemelere değinilebilir. İstinaf kanun yolunun ve bölge idare mahkemelerinin en somut anayasal dayanağı yukarıda da bahsedilen Anayasa m. 155’teki “ kanunun başka bir idarî yargı merciine bırakmadığı” ilk derece mahkemesi kararlarının Danıştay tarafından incelenmesi hususudur. Buna göre, kanun koyucu idare ve vergi mahkemeleri ka- rarlarının incelenmesi görevini Danıştay dışında başka bir üst mah- kemeye bırakabilecektir. Ayrıca mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileriyle yargılama usullerinin kanunla düzenleneceğini öngören Anayasa’nın 142. maddesi de istinafın temellerinden biri sayılabilir. Dayanak olabilecek hükümlerden bir diğeri de aşağıda daha ayrıntılı değinilecek olan “ hak arama özgürlüğü ”nü düzenleyen Anayasa’nın 36. maddesidir. A. İSTİNAFIN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ İLE İLİŞKİSİ İki dereceli yargının anayasal bir gereklilik olduğu konusunda dayanılan diğer norm ise, Anayasa’nın 36. maddesinin birinci fıkrası- dır. Buna göre herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargı- lanma hakkına sahiptir. Hak arama özgürlüğü, devletin kişilere etkin bir adil yargılanma hakkı sunması ve dava açma önündeki engellerin kaldırılmasını gerektirir. 44 Bu bağlamda teknik anlamda hak arama özgürlüğü, Anayasa’nın sağladığı asgari hukuki korunma garantisi olarak 42 Saim Üstündağ, “Mukayeseli Hukukta Yargıtay Örnekleri ve Türk Yargıtay’ı”, Yargıtay Dergisi , 1989, C. 15, S. 1-4, s. 74. 43 Akkaya, s. 44. 44 Bkz. Akkaya, s. 45.