Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

20 İktidar ve Yargı İlişkileri Sorunu hem negatif hem de pozitif cephelerine eşit önem veren rejimlerdir. Hukuk devleti, elbette, çoğunluk iktidarının keyfi kullanımını engel- leyen, onu sınırlandıran bir araçtır. Fakat demokrasiyi çoğunluğun mutlak ve sınırsız iktidarı olarak görmek, bugün çok marjinal çevreler dışında, kimsenin itibar etmediği bir görüştür. Hukukun üstünlüğü ile sınırlandırılmış bir devlet, negatif özgürlüklerin korunması kadar, pozitif özgürlüklerin de korunup geliştirilmesi açısından zorunlu bir koşuldur. 32 Şu halde anayasacılığın esas özü denge ve denetim olgusunda be- lirmektedir. Bir diğer ifade ile denge ve denetim anayasacılığın özünü teşkil etmektedir. Vile’nin belirttiği gibi siyasal özgürlüğün gerçekleş- tirilmesi ve devamı için devletin üç dala, yani yasama, yürütme ve yargı organlarına bölünmesi zorunludur. Söz konusu bu üç dala denk düşen üç ayrıt edilebilir devlet fonksiyonu, yasama, yürütme ve yargı fonksiyonları vardır. Devletin her dalı, kendi fonksiyonunun gerçekle- şimi ile sınırlı olmalı ve diğer dalların fonksiyonlarına karışmamalıdır. Bununla beraber, bu üç devlet dalını teşkil eden kişiler birbirlerinden farklı olmalı, hiç kimsenin aynı anda birden çok dalın üyesi olmasına müsaade edilmemelidir. Bu şekilde her dal, diğerleri üzerinde bir fren mekanizması meydana getirecek ve hiçbir birey grubu, devlet meka- nizmasına egemen olamayacaktır. 33 Çünkü Madison’un ortaya koyduğu gibi “toplumu yalnız hükme- denlerin zulmünden korumak değil, fakat toplumun bir kısmını öteki kısmının haksızlığından korumak da çok önemlidir. Farklı sınıflarda- ki vatandaşların ister istemez farklı çıkarları olur. Çoğunluk ortak bir çıkarda birleşmişse, azınlığın hakları güven altında değil demektir”. 34 Şu halde yine Madison’un belirttiği gibi anayasada yer alan “kâğıttan engeller” yeterli değildir. “Bu organlar, her birine diğerleri üzerinde bir anayasal denetim sağlayacak şekilde, birbirleriyle ilişkilendirilip ka- rıştırılmadıkları müddetçe, teoriye göre, hür bir devlet için gerekli öl- çüde ayrılık, uygulamada hiçbir zaman gerektiği gibi sürdürülemez… Devletin anayasasında bu organların sınırlarını açıkça belirtmek ve iktidarın yayılmacı ruhuna kağıttan bu engellere güvenmek yeterli 32 Ergun Özbudun, Anayasacılık ve Demokrasi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınla- rı, İstanbul 2015, s. 67. 33 Özbudun, Anayasacılık ve Demokrasi, s. 15. 34 Tunçay, a.g.e., s. 522.