Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

23 TBB Dergisi 2018 (136) Yakup Levent KORKUT / Semih Batur KAYA ayrılığı üzerinde ve özellikle de yargı üzerinde durmak gerekir. Kuv- vetler ayrılığı yaşam pratiğinde bireylere özerk bir alan sağmaktadır. 42 Zira kuvvetler ayrılığı yalnızca iktidarın bölünmesini ve ayrılmasını içermemekte aynı zamanda bireylerin hak ve özgürlüklerini yaşam pratiğine aktarmalarına ortam hazırlamaktadır. Bununla beraber hu- kuka dayalı anayasacılık “anayasanın üstünlüğü”nü esas alır. Bunu da siyasal müzakere araçlarıyla beraber, yargının anayasal değerleri korumaya yönelik tutumuyla ve siyasal iktidar karşısında yargı irade- sinin çatışma çözücü işleviyle pekiştirir. 43 2. Yargı Sorunu Hukuk devleti iktidarı sınırlandırmayı ve dengelemeyi hedefler. Bu yönüyle hukuk devleti yönetim faaliyetlerinde norm sorununu çö- zer. Norm sorunu normun biçimsel ve maddi yönü olarak bütünsel bir olguyu ifade eder. İşte hukuk devleti norm sorununu insan hak ve özgürlükleri doğrultusunda tasarlayarak çözümler; yani normu nite- likli kılar. Bu şekilde iktidarın denge ve denetimi sağlanır. İktidarın denge ve denetimi sağlayan en önemli organ olarak yargı ön plana çıkmaktadır. Yargı bu faaliyetini bir yandan bir iktidar olgusu olarak ortaya çıkarak dengeyi sağlayarak, diğer yandan iktidarlar arasında öne çıkarak denetim gerçekleştirerek yerine getirir. Rosenfeld’in belirttiği gibi hukukun üstünlüğü anayasal demok- rasinin temel taşlarından biri olarak dikkat çekmektedir. En geniş anlatımla hukukun devleti, devletin bireyleri yalnızca kamuya açık- lanmış kanunlara tabi tutmasını, devletin yasama iradesinin yargı iradesinden ayrı olmasını ve devlet içinde hiç kimsenin hukukun üs- tünde olmamasını gerektirir. Modern anayasacılığın üç esas niteliği de devletin yetkilerinin sınırlandırılması, hukuk devletine bağlılık ve hak ve özgürlüklerin korunmasıdır. 44 Görüldüğü gibi, hukuk devletinin esası, kamu işlemlerinin hu- kuka uygunluğunun bağımsız yargı organlarınca denetlenmesidir. Kapani’nin anlatımıyla, devlet iktidarının hukukla sınırlanmasını ve 42 Friedrich, a.g.e., s. 49. 43 Bertil Emrah Oder, “Anayasa Nedir? Anayasacılık Nedir?” içinde Türkiye’nin Anayasa Gündemi, İletişim Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2016, s. 17. 44 Michel Rosenfeld, “The Rule of Law and the Legitimacy of Constitutional Democ- racy”, Southern California Law Review, V. 74, 2001, 1307-1351, s. 1307-1309.