Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

302 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kıbrısla İlgili Verdiği Kararların KKTC ve Türkiye’ye Etkisi tarafından Mahkemeye taşınmıştır. AİHM, bu başvuru hakkında da Türkiye’nin Komisyon önünde ileri sürdüğü itirazları reddetmiştir. Bu bağlamda Mahkeme, özetle KKTC’nin uluslararası topluluk tarafın- dan bir devlet olarak tanınmadığına dikkat çekmiş, dolayısıyla Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kıbrıs’taki tek meşru hükümet olduğunu belirterek Kıbrıs Cumhuriyeti’ni başvuruda bulunmaya yetkili Sözleşmeci dev- let olarak kabul etmiştir. 31 Türkiye’nin Kıbrıs’taki sorumluluğu bakımından ise, bu baş- vuruda ileri sürülen iddiaların Sözleşmenin 1. maddesi anlamında Türkiye’nin “ yargı yetkisi ” içinde olduğunu belirtmiştir. 32 Mahkeme KKTC’deki mevcut hukuk yollarının “ iç hukuk yolları ” olarak görül- mesi gerektiği ve bu yolların etkinliğiyle ilgili sorunun, doğduğu özel koşullar içinde ele alınması gerektiği sonucuna varmıştır. 33 Mahkeme ileri sürülen şikayetler hakkında ise Sözleşmenin 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13. maddeleri ile 1. Protokolün 1. ve 2. maddelerine aykırılık saptamıştır. AİHM’in yukarda özetlenen Kıbrıs kararıyla, Kıbrıs sorunu da yeni bir boyut kazanmıştır. Türkiye, devletlerarası bir başvuruda ilk kez bir yargı kararıyla Kıbrıs’taki insan hakları ihlallerinden dolayı mahkum edilmiştir. 34 Bakanlar Komitesi, birinci ve ikinci Kıbrıs baş- vuruları hakkında Kıbrıs sorununun çözülmesi için toplumlararası görüşmelerin başlatılması çağrısında bulunarak başvuruları sonuç- landırmış; üçüncü Kıbrıs başvurusunda ise, Komisyon raporunun ka- bulünden yaklaşık 10 yıl sonra yayımlanmasına karar vermekle yetin- miştir. Türkiye bu raporu yine de uygulamamıştır. 35 Komisyon, Sözleşmenin 1. maddesinde geçen “ yargı yetkisi ” kavramını geniş biçimde yorumlayan içtihadını büyük ölçüde bu başvuruları incelerken geliştirmiş ve KKTC’deki uygulamalardan 31 AİHM’in Türkiye’ye karşı 10. 5. 2001 tarihli Kıbrıs kararı, BN. 25781/94, prg. 61. 32 AİHM’in Türkiye’ye karşı 10. 5. 2001 tarihli Kıbrıs kararı, BN. 25781/94, prg. 80. 33 AİHM’in Türkiye’ye karşı 10. 5. 2001 tarihli Kıbrıs kararı, BN. 25781/94, prg. 88. 34 Her ne kadar, Komisyon daha önceki Kıbrıs başvuruları hakkında kabul ettiği raporlarda Türkiye’nin Sözleşmeyi ihlal ettiği sonucuna varmış olsa da, Komis- yon raporları bağlayıcı nitelikte değildir. Gözler’e göre, “Komisyon’un raporu bir “mahkeme kararı” değil, bir “görüş”tür. Bu görüş ise tarafları bağlamaz”. Bkz. Gözler, Kemal, “Bireysel Başvuru ve Kıbrıs Sorunu”, İnsan Hakları Yıllığı, C. 15, (1993), 165-174, s. 173, http://www.anayasa.gen.tr/loizidou.htm (ET. 22. 03. 2018). Ayrıca bkz. Özdek, s. 112. 35 Gözler, s. 173.