Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

308 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kıbrısla İlgili Verdiği Kararların KKTC ve Türkiye’ye Etkisi tesis, rıhtım, kamp vesair talim sahaları içinde bulunan tüm taşınmaz mallar, Tapuda böyle kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin mülkiyetindedir ve tapu kayıtları buna göre düzeltilir ”. 52 Özetle KKTC otoriteleri, Kıbrıslı Rumların Güney Kıbrıs’a göç et- meleri nedeni ile Kuzey Kıbrıs’ta bırakmış oldukları gayrimenkulleri terk edilmiş olarak kabul ederek, sözkonusu gayrimenkulleri devlet- leştirmektedir. Türkiye’nin AİHM’in bireysel başvuru hakkını tanımasının ar- dından kuzeyde kalan mallarına ilişkin mülkiyet hakkının ihlal edil- diğini ileri süren Kıbrıslı Rumların AİHM’e başvuru yolu açılmıştır. Bu süreçteki ilk başvuru Loizidou ’dur. Çalışmamızın bu bölümünde bu başvuru ile başlayan süreç ve mülkiyet meselesinde gelinen son du- rum değerlendirilecektir. (i) Loizidou/Türkiye Mülkiyet konusunun Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları ko- ruma sisteminin önüne taşınması, Kıbrıslı Rum Titina Loizidou’nun 22 Temmuz 1989’da Türkiye aleyhine Avrupa İnsan Hakları Komi- syonu’na başvurması ile başlamıştır. Bu başvuru, 1974’ten önce Kıbrıslı Rumlara ait olan ve KKTC Anayasası’nın 159. maddesi kapsamında devletletleştirilen gayrimenkuller ile ilgili olarak, AİHM’in yargı yet- 52 KKTC hukuku ile AİHS’in mülkiyet konusundaki kuralları karşılaştırıldığında ikisi arasında birtakım farklılıklar olduğu göze çarpmaktadır. KKTC hukukunda- ki düzenlemeler Sözleşme açısından yeterli değildir. Ayrıca 159. maddedeki “ter- kedilmiş, sahipsiz mal” kavramı da dikkat çekicidir. KKTC Anayasa Mahkemesi, 21 Nisan 1987 tarihli kararında terkedilmiş taşınmaz mal kavramını, “Kuzey Kıb- rıs Türk Cumhuriyeti sınırları dışında ikamet eden ve KKTC yurttaşı veya Kıbrıs Türk mensubu olmayan Kıbrıs Cumhuriyeti yurttaşları ile Rum, Yunan ve Ermeni asıllılar ve hisseleri oranında bunlar tarafından kurulmuş şirket, kurum ve kuru- luşlar tarafından terkedilmiş mallar” olarak tanımlamıştır. Böylelikle Kıbrıs Türk toplumu mensubu olmayan kişilerin Kuzey’de bırakmış oldukları gayrimenkuller üzerindeki mülkiyet hakları ortadan kalkmıştır. Anaysa’nın 159. maddesi ile ku- zeyde kalmış olan Kıbrıslı Rumların mallarının, başka herhangi bir işleme gerek duyulmaksızın, doğrudan doğruya KKTC Devleti’nin mülkiyetine geçmiş kabul edilmesi uluslararası hukuk normlarına aykırıdır Ayrıca kamulaştırmanın geçerli olabilmesi için uygulamada kamulaştırmaya ilişkin takdir yetkisinin yerinde kul- lanılması, gerekli prosedürün uygulanması, mülkiyet hakkına yapılacak her türlü müdahalenin ölçülü olması ve uygun tazminat miktarının zamanında ödenmesi gibi koşullar gözetilmelidir. Bkz. Necatigil, KKTC Cumhuriyeti’nde Anayasa ve Yönetim Hukuku, s. 94; Gündüzler, s. 28.