Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

312 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kıbrısla İlgili Verdiği Kararların KKTC ve Türkiye’ye Etkisi AİHM’in, Bankoviç ve diğerleri başvurusunu reddederken, Federal Yu- goslavya Cumhuriyeti’nin Sözleşmeye taraf olmamasını da kararın önemli bir dayanağı olarak dile getirmiştir. 65 Mahkemenin bu durumu dikkate alması gariptir; çünkü başvurucuların şikayeti Federal Yugos- lavya Cumhuriyeti’nin bir eylemiyle ilgili değildir. Gerek Kıbrıs başvurularından gerekse Loizidou kararından yola çı- karak, AİHM’in Sözleşmenin 1. maddesindeki “ yargı yetkisi ” kavramını objektif bir biçimde uygulama eğiliminde olmaktan ziyade koşullara göre, esnek bir biçimde uygulamayı tercih ettiği söylenebilir. Nitekim Mahkeme de Bankoviç ve diğerleri kararında yargı yetkisi kavramının “ her davanın özel koşullarına göre yorumlanacağını ” açıkça belirterek bu tutumunu belirginleştirmiştir. 66 Sözleşmenin 1. maddesi kapsamında öngörülen yargı yetkisi konusunda AİHM’in Issa ve diğerleri/Türkiye kararı da dikkat çeki- cidir. Başvuru Irak’ın Kuzeyi’nde Türk ordusu tarafından yapılmış askeri harekatla ilgili olup bu harekat çerçevesinde bölgedeki bazı kişilerin yaşam haklarının Türk askerleri tarafından ihlal edildiği ve bundan dolayı sorumluluğun Türkiye’ye atfedilebilir olduğu Loizi- dou kararına dayanılarak savunulmuştur. 67 Bölgede 35.000’den fazla Türk askerinin yer almış olmasına karşın, bu olgunun tek başına Tür- kiye’nin bu bölgede etkin ve kapsamlı kontrol uyguladığı anlamına gelmediğini belirtmiştir. Mahkeme bu noktada Kuzey Kıbrıs’taki du- rum ile karşılaştırma yaparak Kuzey Kıbrıs’taki askeri güçlerin uzun bir süredir adada olduğunu ve Kuzey Kıbırs topraklarının tamamına yerleşmiş şekilde düzenli olarak devriye yaptığını ve Kuzey ile Güney arasındaki ana ulaşım hatları üzerinde kontrol noktaları bulunduğu- na dikkat çekmiştir. Tüm bu olgulardan hareketle Mahkeme, Kuzey Kıbrıs’tan farklı olarak Irak’ın Kuzey’inin Türkiye’nin yetki alanı olarak değerlendirilemeyeceğine karar vermiştir. 68 Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, İspanya, Türkiye ve Birleşik Krallık, BN. 52207/99, Mahkemenin 12. 12. 2001 tarihli kabul edilebilirlik kararı. 65 Bankoviç ve diğerleri, BN. 52207/99, Mahkemenin 12. 12. 2001 tarihli kabul edile- bilirlik kararı, prg 80. 66 Bankoviç ve diğerleri, BN. 52207/99, Mahkemenin 12. 12. 2001 tarihli kabul edile- bilirlik kararı, prg 61. 67 AİHM’in Türkiye’ye karşı 16. 11. 2004 tarihli Issa kararı, BN. 31821/96. 68 AİHM’in Türkiye’ye karşı 16. 11. 2004 tarihli Issa kararı, BN. 31821/96, prg 75.