Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

314 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kıbrısla İlgili Verdiği Kararların KKTC ve Türkiye’ye Etkisi bütün Kuzey Kıbrıs’ta askeri kontrol uygulamasından yola çıkarak Sözleşme ihlalleri bakımından uluslararası hukuki sorumluluğun KKTC’ye değil, etkin kontrol uygulayan Türkiye’ye ait olduğunu hük- me bağlamıştır. 72 Bu kararda AİHM, önünde bekleyen tüm benzer baş- vuruların şikayetçilerinin sözkonusu maddelerden doğan haklarının teminat altına alınmasını sağlayacak şekilde bir mekanizmanın üç ay içerisinde oluşturulmasını ve onu izleyen üç ay içerisinde de çözümün gerçekleşmesini istemiştir. 73 Dönüm noktası olarak nitelendirilebile- cek bu kararda; kurulacak olan mekanizmanın etkili bir iç hukuk yolu olarak nitelendirilmesi halinde, önünde bekleyen benzer başvuruları bu mekanizmaya yönlendireceğinin sinyalini vermiştir. (iii) Demopoulos ve diğerleri/Türkiye Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) 74 faaliyete geçince aynı grup içerisinde AİHM’e yapılmış olan başvurulardan Demades ve Tymvi- os için tazminat önerilerinde bulunulmuş, her iki başvurucunun bu teklifleri kabul etmesi sonucunda her iki başvuru da dostane çözüm kararıyla sonuçlandırılmıştır. 75 Dahası AİHM, TMK’nın faaliyetlerini bir süre gözlemledikten sonra 1 Mart 2010 tarihinde Demopoulos ve diğerleri başvurularını kabul edilemez bulmuştur. Gerekçe olarak ise, artık tüketilmesi gereken etkili bir iç hukuk yolu olması ve Kıbrıslı Rum başvurucuların da AİHM’e başvurunun ilk temel şartı olan iç 72 Fazlıoğlu, s. 20; Gözlügöl, s. 216. 73 AİHM’in Türkiye’ye karşı 22. 12. 2005 tarihli Xenides-Arestis kararı, BN. 46347/99. 74 KKTC 67/2005 sayılı Anayasanın 159’uncu Maddesinin (1)’inci Fıkrasının (b) Bendi Kapsamına Giren Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasası ile 49/2003 sayılı Yasayı tadil ederek, AİHM’i tatmin edecek şekilde etkili bir iç hu- kuk yolu geliştirmeye çalışmıştır. Sözkonusu Komisyon mülkiyet hakkı sahibi- ne takas, tazminat veya iade önermektedir. Komisyon en az 5 en çok 7 üyeden oluşmaktadır. Bu Komisyonun üyelerinden en az ikisi, KKTC, Birleşik Krallık, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişilerden seçilmelidir (m. 11/1). Komisyon’un aldığı kararlar bağlayıcı nitelikte olup, yargının aldığı kararlar gibi icrai niteliktedir. Bu kararlar ilgili makamlara tebliğ edildikten sonra geciktirilmeksizin yerine getirilir. Komisyon kararlarına karşı KKTC Yüksek İdare Mahkemesine başvurulabilir (m. 9). KKTC otoriteleri bu hükümlerle Kıbrıslı Rumların başvurularının mümkün olduğunca tarafsız bir Komisyon tarafından incelenmesini hedeflemiştir. Bkz. Fazlıoğlu, s. 17; Gündüz- ler, s. 40; Gözlügöl, s. 216; Tezcan/Erdem/Sancakdar/Önok, s. 474. 75 AİHM’in Türkiye’ye karşı 31. 7. 2003 tarihli Tymvios kararı, BN. 16163/90; AİHM’in Türkiye’ye karşı 31. 7. 2003 tarihli Demades kararı, BN. 16219/90.