Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ’NİN FESHİ THE DENUNCIATION OF MONTREUX STRAITS CONVENTION İsmail DEMİR* Özet: Bu makalenin gayesi, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin feshi durumunda ortaya çıkabilecek hukuki durumun analiz edilme- sidir. Çalışmada öncelikle Sözleşme’nin önemi ve Türk Boğazlarının hukuki statüsü üzerinde durulmuştur. Bilahare, Taraf Devletlerden herhangi birisince fesih hakkının kullanılması durumunda yeni bir sözleşme akdedilinceye kadar Boğazlardan geçişte cari olabilecek her bir rejim ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Sonuçta olası bir fesih du- rumunda yeni bir sözleşme akdedilinceye kadar Sözleşme’nin geçiş ve seyrüsefere ilişkin bütün maddi hükümlerinin bir örf ve adet kuralı olarak uygulanabileceği kanaatine varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Montrö’nün Feshi, Türk Boğazlarının Huku- ki Niteliği, Geçiş ve Seyrüsefer Serbestliği, Örf ve Adet Kuralı Abstract: This article’s purpose is to analyse the legal status that could arise in the event of denunciation of Montreux Straits Convention. In this study, it is primarily elaborated on the signif- icance of the Convention and Turkish Straits’ legal status. After- wards, where any State Party denounces it, each regime which may be applied on passage through the straits until a new convention would be concluded, has been considered respectively. In conclu- sion, in case of a prospective denunciation, it is reached that the whole substantial provisions of the Convention regarding passage and navigation could be applied as a customary law. Keywords: Denunciation of Montreux, Turkish Straits’ Legal Status, Passage and Navigation Freedom, Customary Law GİRİŞ Dünya deniz ticaretinin en önemli ve yoğun deniz trafiğine sa- hip suyollarından birisi olan Türk Boğazları (Boğazlar), 1 iki açık de- nizi, yani Karadeniz ve Ege Denizi’ni birleştiren bir coğrafi konumda * Doç. Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, [email protected] 1 Boğaz, kara parçaları arasında iki deniz alanını bağlayan doğal deniz yolları ola- rak tanımlanır: Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk, Gözden Geçirilmiş B. 3, Turhan Kitabevi, Ankara 2005, s.267.