Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

340 Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Feshi cağından ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Ancak Sözleşme’nin 20 yıllık bir süreyle yapılmış olması sebebiyle m. 28(3) hükmüne göre Ta- raf Devletlerden herhangi birinin herhangi bir zamanda fesih hakkını kullanabileceği de bir gerçektir. İstikrarlı ve titizlikle 81 yılı aşkın bir zamandır uygulanmakta olan Sözleşme, mevcut geçiş rejimiyle önemli bir denge unsuru olmuş- tur. Fesih, birçok yönlerden bu dengeyi bozacağından belirsizlik ya- ratabilir. En azından kısa vadede Sözleşme’nin feshi beklenmemekle birlikte muhtemel bir fesih durumunda ortaya çıkabilecek hukuki me- selelerin analiz edilerek Türkiye’nin hak ve menfaatlerine en uygun politika ve fikirlerin geliştirilmesinde büyük faydalar bulunmaktadır. Türkiye’nin güvenliği ile yakından ilgili olması sebebiyle Boğazların hukuki rejimine ilişkin kural ve politikalar belirlenirken Türkiye’nin hayati hakları ve ulusal savunması hiçbir zaman gözden uzak tutul- mamalıdır. 51 1. Yeni Bir Konferans Düzenlenmesi Taraf Devletlerden birisi, m. 28(3) hükmüne uygun olarak fesih hakkını kullandığında, Sözleşme, bütün devletler için ortadan kalkar. Bu durumda Boğazlardan geçiş rejimini belirleyecek yeni bir milletle- rarası sözleşmenin yapılması amacıyla Taraf Devletler, bir konferans düzenlemeyi kabul etmişlerdir. 52 Sözleşme feshedilmiş olsa da belirle- necek yeni geçiş rejiminin müstakil bir milletlerarası sözleşmeyle be- lirlenmesi gerekmektedir. Taraf Devletler, yeni bir milletlerarası sözleşmenin akdedilme- sinde yetkilidirler. Sözleşme m. 28(4)’ün açık hükmü karşısında Taraf Devlet sıfatına sahip olmayan devletlerin böyle bir konferansa doğ- rudan katılma hakları bulunmamaktadır. Bununla birlikte Sovyetler Birliğinin halefi olarak Rusya Federasyonu ile Ukrayna’nın konferansa Taraf Devlet sıfatıyla katılmaları gerekir. 53 Doktrinde Potsdam görüş- 51 Kuran, s. 114. 52 Sözleşme m. 28(4). 53 Rusya ve Ukrayna Taraf Devlet sıfatını kazanmışlarsa da Gürcistan taraf olmak niyetiyle herhangi bir beyanda bulunmamıştır: Kurumahmut, Montrö Sözleş- mesi, s. 138. Uluslararası hukuk doktrininde Sovyetler Birliği’nin halefi olarak Rusya Federasyonu’nun kabul edildiği, Gürcistan ve Ukrayna’nın Karadeniz’e kıyısı olan devletler olarak haklardan yararlanmalarının gerekmesine rağmen