Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

35 TBB Dergisi 2018 (136) Yakup Levent KORKUT / Semih Batur KAYA hukuk siyasal iktidarın ne olduğunu sorgular ve nesnel bir araç olarak kullanılmasını sağlar. Üçüncü olarak hukuk siyasal iktidarı sınırlandı- rır. Bu işleviyle hukuk siyasal iktidarın hacmini kısıtlar ve potansiyel alan genişlemesinin önüne geçer. Nihai olarak hukuk siyasal iktidarı böler. Bu şekilde de siyasal iktidarın çekim gücünü azaltır ve iktidarın yoğunlaşıp tortulaşmasını önler. İşte hukuk bu işlevlerini somut bir kurumsal aracı ile yani yargı aracılığıyla yapar. Yargı siyasal iktidarı denetleme ve dengeleme süre- cinde en önemli araçtır. Yargı her şeyden önce devlet iktidarları arasın- da hem bir öznedir hem de öznelerin en önemlisidir. Yargı bir öznedir; zira devlet iktidarları arasında momenti sağlayan iradedir. Yargı aynı zamanda en önemli öznedir; çünkü diğer iktidarları hukukun tanım- lanmış alanı içerisinde tutarak, yani yargılayarak denetler. İdeoloji siyaseti olduğu gibi hukukun en önemli kurumu olarak yargıyı da çürütebilecek en önemli olgudur. Elbette hâkimler kanun- lara uymakla birlikte kanunun açık olmadığı durumlarda yargılama- da hâkimlerin kanaatleri oldukça hayati bir rol oynar. 87 Ancak ideoloji maalesef hâkimlerin karar alırken gerek dışsal gerek içsel olarak re- ferans aldıkları en önemli faktör olarak varlık bulmaktadır. Nitekim Sunstein’in de ifade ettiği gibi devlet başkanları bu gerçekliğin farkın- da olup atamalarda bunu büyük bir sevkle dikkate alırlar. Amerika Birleşik Devletleri’nde cumhuriyetçi üyeler demokratik üyelerden pek çok noktada farklı kararlar vermektedirler ki ayrım sahaları olarak cinsiyet ayrımcılığı, çevre korunması, iş hukuku, engelli ayrımcılığı ve daha pek çoğu sayılabilir. 88 Bununla birlikte yargı iradesine, özellikle de anayasa yargısına ilişkin “yargıçlar hükümeti” tartışmasına kanımızca temkinli yaklaş- mak gerekir. Bu tartışmadan hareketle yargıyı sınırlandırma girişim- leri iktidarın hukuki denetim alanı dışına çıkmasına neden olmama- lıdır. Siyasi iktidarın kuvvetler ayrılığı sistemi içerisinde tekil ve tekel olma refleksini dengeleyecek bir yargı denetimi hukuk devleti idealini hayata geçirecek önemli bir araçtır. Şüphesiz yargı her türlü ideolojik saplantıdan uzak bağımsız ve tarafsız olmalıdır; ancak bu durum si- 87 Cass R. Sunstein ve diğerleri, Are Judges Political?, Brookings Institution Press, Washington 2006, s. 147. 88 Sunstein ve diğerleri, a.g.e., s. 147-148.