Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

371 TBB Dergisi 2018 (136) Ayşe Füsun ARSAVA dikleri eylemlere ilişkin olarak bu eylemlerden Konvansiyon devlet- lerinin mi, BM gibi bir uluslararası örgütün mü sorumlu tutulacağı konusunda kriterler geliştirmiştir. Ratione loci ve ratione personae jurisdiction için ve ikisi arasındaki farklarla ilgili olarak yaptığı değerlendirmelerdeAİHM, jurisdiction’un öncelikle ülkesel olarak değerlendirilmesi gerektiğini kabul etmiş ve jurisdiction ratione personae yaklaşımının ülkesel jurisdiction’dan farklı olmakla beraber her iki yaklaşımın birbiri ile bağlantılı ve bir- birine bağlı olarak görülmesi gerektiğini vurgulamıştır. 23 Jurisdiction ratione personae çerçevesinde AİHM birçok davada Güvenlik Konseyi rezolüsyonlarını esas alarak eylemlerin Güvenlik Konseyi’nin yetki- lendirmesine dayanan BM misyonu çerçevesinde, örneğin BM tarafın- dan oluşturulan yönetimler, BM yahut Konvansiyon tarafı devletlerin katıldığı misyonlar tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini incelemek durumunda kalmıştır. AİHM Büyük Dairesi Mayıs 2007’de Behrami ve diğerleri davasın- da Güvenlik Konseyi rezolüsyonu ile yetkilendirilen KFOR birlikleri ve UNMIK tarafından AİHK’nun ihlâl edildiği iddiası ile yapılan baş- vurunun kabulü bağlamında misyona dayanak oluşturan Güvenlik Konseyi rezolüsyonlarını yorumlamıştır. Yapılan başvuru AİHM tara- fından kabul edilmemiştir. AİHM davada jurisdiction ratione loci yak- laşımından değil, jurisdiction ratione personae yaklaşımından hare- ket ederek, dava konusu eylemlerin davalı Konvansiyon devletlerinin kontrolünde mi, BM’in kontrolünde mi cereyan ettiği tespitine yönel- miştir. 24 AİHM kararında BM rezolüsyonlarının BM üyeleri bakımın- dan bağlayıcı olduğunu, BM üyelerinin bu rezolüsyonlara uymakla mükellef olduğunu vurgulayarak, BM sistemini ve bu sistemin daya- nağı normları yorumlama yetkisinin olmadığını karara bağlamıştır. 25 Bu içtihat AİHM’nin benzer davalarda verdiği kararları etkilemiştir. 26 23 bknz.: Agim ve Bekir Behrami – Fransa, 71412/01, Ruzhdi Saramati – Fransa, Al- manya, Norveç, 78166/01, karar (Büyük Daire) 02.05.2007, §69 24 AİHM, Behrami – Fransa, §71 25 Behrami – Fransa, §122 26 Gajić/Almanya, karar 28.08.2007, 31446/02; Dušan Berić ve diğerleri/Bosna Her- sek, karar 16.10.2007, 36357/04, 36360/04