Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

386 BM Güvenlik Konseyi Rezolüsyonlarının Yorumu bağlamında gündeme gelmektedir. 68 Uluslararası Hukukta söz konu- su mahkemeler Güvenlik Konseyi’nin yan organı olarak kabul edil- meleri nedeniyle, yetkilerinin kapsamı ve yargı yetkileri bağlamında ortaya çıkan sorunların cevabında, Güvenlik Konseyi rezolüsyonla- rının yorumu önem taşımaktadır. Uluslararası mahkemeleri kuran rezolüsyonların mahkeme statülerini uluslararası anlaşmalar olarak formüle etmesi nedeniyle (mahkeme statüleri sadece nihai hükümleri itibariyle farklılık taşımaktadır) uluslararası anlaşmalar hukuku kri- terleri bu çerçevede yapılan yorum çalışmalarında da önem taşımak- tadır. Uluslararası ceza mahkemelerinin statüleri “proximate in nature to a treaty” olarak nitelendirilmektedir. 69 ICTY ve daha sonra ICTR ünlü leading cases’de varlıklarının da- yanağı olan Güvenlik Konseyi rezolüsyonlarının meşruiyetini değer- lendirmişlerdir. 70 Söz konusu Mahkemeler Güvenlik Konseyi’nin ceza hukuku alanında yargı yetkisi kullanacak mahkeme kurma yetkisinin bulunmadığı ve bu nedenle Güvenlik Konseyi’nin ultra-vires tasarruf- ta bulunduğu iddiası bağlamında BM Şartı hükümlerini ve Güven- lik Konseyi rezolüsyonlarını yorumlamıştır. Duško Tadić davasında istinaf dairesi Güvenlik Konseyi’nin BM Şartı’nın 39.maddesi muva- cehesinde sahip olduğu yetkiye istinaden 41.maddeye göre alması caiz önlemlerin tür ve kapsamını ele almış, sonuç olarak. 71 Mahkeme gerekçesini BM Şartı’nın 41.maddesinde öngörülen önlemlerin tüke- tici olarak sayılmadığına istinat ettirmiştir. Mahkeme BM Şartı’nın 41.maddesindeki sayımı örnekleme olarak kabul etmiş ve 41.madde- de yer alan bu formülasyonun sadece kuvvet kullanmayı dışarda bı- raktığını ifade etmiştir. 72 Bu gerekçeyi Kanyabashi davasında Ruanda mahkemesi de kullanmıştır. 73 Söz konusu mahkemeler dayanakları- 68 ICTY, Güvenlik Konseyi’nin 25.05.1993 tarihli 827 sayılı rezolüsyonu ile kurulmuş- tur (Mahkemenin statüsü rezolüsyonun ekinde (Annex) yer almaktadır; bknz.: UN Doc. S/25704, 1993); ICTR 08.11.1994 tarihli, 955 sayılı Güvenlik Konseyi rezolüs- yonu ile kurulmuştur. Mahkemenin statüsü rezolüsyonun ekinde yer almaktadır 69 William A. Schabas, “The UN International Criminal Tribunals: the former Yugos- lavia, Rwanda and Sierra Leone”, Cambridge University Press, 2006, s.79 70 William A. Schabas, “The UN International Criminal Tribunals: the former Yugos- lavia, Rwanda and Sierra Leone”, Cambridge University Press, 2006, s.79 71 ICTY’nin kuruluşunu hukuka uygun bulmuştur (ICTY, Prosecutor v. Duško Tadić, §40) 72 ICTY, Presecutor v. Tadić, §35 73 ICTR, The Prosecutor v. Joseph Kanyabashi, ICTR-96-15-1, 30.06.1999, s.4 vd.