Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

43 TBB Dergisi 2018 (136) Müslüm FİNCAN özgürlüğü, “Aynı mesleğe mensup kimselerin kendi mesleki menfaatlerini koruma maksadıyla cemiyetler kurma hakkına sahip olmalarıdır” şeklinde tanımlanabilir. Geniş anlamda ise, yalnızca sendikaların serbestçe ku- rulması değil; üyelerin sendika ve devlet karşısında serbest olmalarını ifade eder. 24 1924 Anayasası’nda kişisel bir hak olarak düzenlenen sendikal haklar; 1961 Anayasası’nın 46. maddesiyle sosyal bir hak olarak dü- zenlenmiştir. 25 1982 Anayasası’nın 51. maddesinde sosyal ve ekonomik haklar başlığı altında düzenlenen sendikal haklar özetle; çalışan ve iş- verenlerin sendika kurma, sendikalara özgürce üye olma ve sendika üyeliğinden rahatça çekilebilmeleri olarak ifade edilebilir. 26 Anayasa’da tanınan bu haklar, aynı şekilde 4688 ve 6356 sayılı Kanun’da da yine- lenmiştir. Sendikaya üye olma ve sendika kurabilme hakları, olumlu sendika özgürlüğü; sendikadan özgürce ayrılabilme ise olumsuz sen- dika özgürlüğü şeklinde de ifade edilmektedir. 27 1950 yılında kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesinde sendika kurma ve sendikaya üye olma özgürlüğün- den bahsedilmiştir. 28 AİHS’nin 11. maddesinde, sendikal faaliyetler nedeniyle mevcut olan haklar korunmamaktadır. 29 Grev ve lokavt gibi temel sendikal haklar, bu maddenin kapsamı dışında tutulmuştur. 30 Konu ile ilgili olarak verilen 1981 tarihli Young, James ve Webster / 24 Metin Kutal, “Sendika Hürriyeti”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi , S. 13, 1962,), s. 102, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iusskd/article/view/1023007552/ 1023007054, (E.T.: 26.12.2017). 25 1961 Anayasası ile işçilere toplu sözleşme ve grev hakkı tanımlanmış ancak bu hakların kanunla düzenleneceği ifade edilmiştir. Keza 1961 Anayasası ile işçilerin memur sıfatıyla çalışan kısmına da sendika üyeliği izni verilmiştir. Memurlara tanınan hakların kullanılmasına ilişkin düzenleme, ancak 1965 yılında 624 sayılı Devlet Personeli Sendikaları Kanunu ile hayata geçirilmiştir. 26 Mustafa Sözen, “Bireysel Sendika Özgürlüğü ve Sendikal Hakların Kullanılma- sının Engellenmesi Suçu”, Legal İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi , C. 12, S. 46, 2015, s. 50. 27 Esener/Bozkurt Gümrükçüoğlu, s. 32; Mahiroğulları, s. 10; Akyiğit, s. 398. 28 Esener/Bozkurt Gümrükçüoğlu, s. 45. 29 AİHS’nin 11. maddesi şu şekildedir: “Herkes asayişi bozmayan toplantılar yap- mak, dernek kurmak, ayrıca çıkarlarını korumak için başkalarıyla birlikte sendi- kalar kurmak ve sendikalara katılmak haklarına sahiptir.” 30 Osman Ermumcu, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 11. Maddesinin Tahlili”, Türk Hukuk Enstitüsü, s. 3, http://www.izmirbim.adalet.gov.tr / makaleler/mesleki/A%C4%B0HS.11.MADDES%C4%B0N%C4%B0N%20 TAHL%C4%B0L%C4%B0%20O.ERMUMCU.doc, (E.T.: 30.12.2017).