Türkiye Barolar Birliği Dergisi 136.Sayı

82 İntihara Yönlendirme Suçu Roma’da On İki Levha Kanunu’nda intiharın yasaklanmadığı ve intihar edenlerin normal biçimde gömüldüğü ifade edilmektedir. Bu- nunla birlikte Roma’da, ekonomik ve vatani çıkarlar gibi çok açık ne- denlerle iki toplumsal sınıfta intiharın yasaklandığını görmekteyiz: Köleler ve askerler. Köleler, sahiplerinin malı olarak kabul edildiğin- den, intihar, özel mülkiyete karşı bir suç olarak görülmekteydi; ikinci durumda ise, ordu içinde intihara teşebbüs edip ölmeyenler için ceza- lar öngörüldüğü ifade edilmektedir. Bu iki sınıfın dışında kalan yurt- taşlar yani özgür insanlar için, intihar konusunda kanuni ya da dini hiçbir yasaklama bulunmamaktaydı. Roma’da, yaşamın ne tanrıların bir armağanı ne kutsal bir güç ne de insani bir hak olduğu kabul edil- diğinden, yurttaşların intihar etmelerinin önünde hiçbir engel yoktu. Hatta bazı düşünürlerin intiharı, mutlak özgürlüğün simgesi olarak gördüğü de ifade edilmektedir. 14 B. Ortaçağ Avrupası’nda İntihara Bakış Ortaçağ Avrupası’nda intihar uygulaması hakkında derin bir bil- giye ulaşmanın önündeki başlıca engel, intiharla ilgili kaynakların çok eksik ve tutarsız olmasıdır. Kiliseye ait ünlü ölüm kayıtlarının da intiharla ilgili bilgilere ulaşma konusunda hiçbir yardımı bulunma- maktadır; çünkü o dönemde intihar eden (müntehir) birisinin, dini usullere uygun bir biçimde gömülmeye hakkının olmadığı kabul edil- mekteydi. 15 Ortaçağ’da intihar, umutsuzluk yüzünden şeytani bir kış- kırtmanın sonucu ya da delice bir davranış olarak görülmekte ve cina- yet gibi değerlendirilmekteydi. Bunun sonucu olarak da intihar eden kişinin cesedi gömülmediği gibi bu kişinin cesedi üzerinde vahşice cezalandırma yöntemlerine başvurulmakta ve malları müsadere edil- mekteydi. Ancak yargıçlar, koşulları ve ailenin durumunu göz önünde bulundurarak kimi zaman hoşgörülü davranabilmekteydiler. 16 Ancak Ortaçağ’da intiharın bazı durumlarda asil/örnek bir dav- ranış olarak değerlendirildiği de görülmektedir. Bu gibi durumlarda 14 Minois, İntiharın Tarihi, s.61-62. 15 Bu kural o kadar sert uygulanmıştır ki, Mende Piskoposu Guillaume Durant, 13. yüzyılın sonunda, Speculum juris’inde, intihar eden ve bir şekilde gömülen ka- davranın mezardan çıkarılmasını istemek için mektup bile yazmıştır. Bkz. Minois, İntiharın Tarihi, s.46. 16 Koca, İntihara Yönlendirme, s.23; Minois, İntiharın Tarihi, s.18.