Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

hakemli makaleler / refered articles * Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Öğrencisi, yedinci- [email protected] İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KIŞLANIN KAPISINDA MI? IS FREEDOM OF EXPRESSION AT THE GATE OF BARRACKS Mehmet ALKAN * Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister. Mustafa Kemal Atatürk (1924, Ankara) Özet: Düşünce, insanı diğer canlılardan ayıran temel özellik olup, insanın özüdür. Düşünce özgürlüğü ve onun dış dünyaya yan- sıması olan ifade özgürlüğü 1950’lerden itibaren dünyada yükselen değerler arasına girmiş ve uluslararası anlaşmalara konu olmuş, Türk Anayasalarında da yer verilmiştir. Her özgürlük gibi ifade özgürlüğü de sınırsız değildir. Kanunla öngörülme, sınırlandırma sebeplerinden birinin kapsamına girme, demokratik toplumda gereklilik, öze do- kunmama ve ölçülülük ilkeleri kapsamında sınırlandırılabilir. Anayasada yer alan istisna hükümleri doğrultusunda silahlı kuv- vetler personeline yönelik başta personel, ceza ve disiplin konuların- da olmak üzere birçok Kanun bulunmaktadır. Bu farklı düzenleme- lerin evrensel kabul gören gerekçesi silahlı kuvvetlerin ülke savun- masına yönelik özel ve önemli görevidir. Silahlı kuvvetler personeli seçme ve seçilme hakkı, sendika kurma ve üye olma hakkı, dernek kurma ve üye olma hakkı, kanunilik ilkesinden muafiyet, disiplin ce- zalarının yargı denetimi dışında tutulması, cezaların seçenek tedbir- lere çevrilememesi konularında istisnai hükümlere tabidir. İfade özgürlüğü ayrım yapmadan herkes için vardır, askerlerin bu hakkın kapsamı dışında olduğuna dair doğrudan bir düzenleme mevcut değildir. Bu konuda yol gösterici olan yargı kararlarıdır. Ka- rarlara göre askerlere yönelik sınırlamalar meşru amaç gütmeli, ula- şılmak istenen amaca uygun olmalı ve özgürlüğün içini boşaltmama- lıdır. Askeri Yargıtay da özellikle siyasi faaliyette bulunma konusunda benzer nitelikte birçok karar vermiştir.