Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

121 TBB Dergisi 2018 (137) M. Süheyl KARAKAYA 2.2.1.1 Teorik Çerçeve Hukuk sisteminde aynı olaya uygulanabilecek birden fazla norm bulunabilir. Bunlar farklı hukuk alanlarında (kamu/özel) ise aynı anda uygulanabilirler. Aynı hukuk alanında iseler bakılır: Aralarında önceki-sonraki kanun ( lex posterior ) ya da özel-genel ( lex specialis ) ilişki- si yahut yarışma (telâhuk) ya da yığılma ilişkisi mevcut mudur? Özel ve genel sıfatları kanunlara/hükümlere ancak izafeten veri- lebilir. 101 Örneğin, Medeni Kanun’a göre özel kanun olan Dernekler Kanunu, Sendikalar Kanun’una göre genel kanun hükmündedir. 102 Esasında, özel-genel kanun ilişkisinden ziyade özel-genel hüküm iliş- kisinden bahsetmek daha doğrudur. 103 Çünkü aynı kanun içinde, bir hüküm genel düzenleme diğer hüküm özel düzenleme oluşturabilir. 104 Yine izâfi olarak genel olan bir kanunun hükmünün, bir özel kanun hükmünden daha özel olması mümkündür. 105 Özel hüküm, genel hükmün hukuki neticesini belirli bir alanda ortadan kaldıran ya da sınırlayan hükme denir. 106 Bu hükümlerin bir- birlerine etkisini de nimet külfet dengesi gözeterek tespit ederiz. 107 Ön- ceki-sonraki kanun olma ihtimallerini bir yana bırakarak şu üç ihtimali sayabiliriz: 108 101 M. Kemal Oğuzman, Nami Barlas, Medeni Hukuk, İstanbul,17.B, 2011, s. 81; Tahir Çağa, “Özel Kanun Hükmü Genel Kanun Hükmünü Daima Bertaraf Eder Mi?”, TBB Dergisi, 1991/3, s. 370. 102 Oğuzman/Barlas, s. 81; Hüseyin Hatemi, Medeni Hukuk’a Giriş, İstanbul, 6.B, 2012, s. 57. 103 Nejat Aday, 4046 sayılı “Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 20 A Maddesinin Türk Ticaret Kanunu’nun İlgili Hükümleri Karşısında “Özel Kural” Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXIV, S. 1, 2016, s. 179. 104 İki tarafa borç yükleyen sözleşmelerdeki temerrüt hükümlerinin (TBK 125-126) genel temerrüt hükümlerine nazaran (TBK 117-122) özel hüküm olduğuna dair: Çağa, s. 370. 105 Nitekim, Sayıştay Temyiz Kurulu 14.3.2006 tarih ve 28414 sayılı kararında, avu- katlık vekalet ücretine dair bir ihtilafı, Avukatlık Kanunu’na nispetle genel kanun olan Devlet Memurları Kanun’unun hükümlerine dayanmış ve ilgili konuda daha özel düzenleme oluşturduğuna karar vermiştir. Kararı Aktaran: Aday, s. 180. 106 Rona Serozan, Hukukta Yöntem, 1.B, İstanbul, 2015, s. 147. 107 Serozan, s. 145 ve özellikle 148. 108 Karl Larenz, Claus-Wilhelm Canaris, Methodenlehre der Rechtwissenschaft, 3.B, Berlin, 1995, s. 89.