Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

155 TBB Dergisi 2018 (137) Kenan OK/Uğur URUŞAK/Osman Korkut KANADOĞLU Türkiye’de ağaç satışı devlet orman işletmeleri tarafından, önce- den ve sonradan satış olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Önce- den satışın bir diğer adı dikili satıştır ve dikili gövde halinde bulunan ve kesime uygun oldukları belirlenmiş ağaçların, kesilmeden satışına denir. Bu çeşit bir satışta ağacı kesim sorumluluğu alıcıya aittir. Son- radan satış ise; ağaçların orman sahibi tarafından kesilip, ürün çeşit- lerine ayrıldıktan sonra, belirli bir rampadan veya depodan alıcıya satılmasıdır. Dikili satışta, kesime ek olarak, sürütme, orman dışına taşıma işlemleri de alıcı tarafından yapılmaktadır. 19 Dikili satış, Os- manlı döneminde başlayan ve Cumhuriyetin ilk yıllarında da devam eden bir satış yöntemidir. Bu yöntemin tercih edilmesinin nedeni ise henüz devlet orman işletmelerinin ya kurulmamış ya da çok yetersiz bir kapasitede bulunması, kesim işleri için gerekli sermaye birikiminin bulunmamasıdır. Bu zorunluluklar nedeniyle, uygulanan dikili satış- ların, karlılık durumu zayıf fakat bakım bekleyen ormanlarda uygula- namaması, alıcıların kesilmemesi gereken ormanlara verdikleri zarar, kesim tekniklerinin orman ekosistemini olumsuz etkilemesi gibi ne- denlerle terk edilmiştir. OGM, Türkiye’de terk edilmiş bu dikili satış yöntemini, 1996 yılında yayınladığı bir tamim ile tekrar uygulamaya sokmuştur. Dikili satışa yeniden yönelmenin nedeni, hâkim özelleştir- meci yaklaşımların etkisi ile OGM’nin kesim ve hasat sorumluluğun- dan kurtulmak istemesidir. Ancak, 1996 yılından beri bu uygulama- nın hukuken, iktisaden, sosyal ve çevresel açılardan sakıncalı olduğu yönünde, ormancılık camiasında bir tartışma devam etmektedir. 7139 sayılı Kanun’un 12. maddesi ile 6831 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesi yeniden düzenlenmekte ve dikili satış uygulamasına yasal dayanak sağlanmaktadır. 7139 sayılı Kanun’un 12. maddesinde yapılan bir diğer değişik- lik ise “beş yıllık süreleri geçmemek üzere, yıllara sâri olarak” dikili satışların yapılabilmesidir. Bilindiği gibi, sari ihale veya satış, birden fazla yılda uygulanacak ihaleleri, satışları tanımlamakta kullanılmak- tadır. Sari ihale veya satışlarla, orman işletmeciliğinin temel etkinlik- lerinden birisi olan orman ürünü hasadı işleri “bir dönem için” alıcı kişi ve kuruluşların sorumluluğuna geçmektedir. Bir ağacın kesilebil- 19 Ergün İlter - Kenan Ok, Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi, yayınevi…….Ankara 2012,