Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

17 TBB Dergisi 2018 (137) Mehmet ALKAN Askerliğin temeli olan disiplin kavramı uygulamada TSK’daki fa- aliyetlerin ana belirleyicisidir. Bu nedenle yapılan veya yapılacak olan faaliyetlerin disiplini bozup bozmayacağı değerlendirmesi faaliyete verilecek izin için en başta gelen onay şartı olarak görülmüştür. Silahlı kuvvetlerle ilgili olaylar söz konusu olduğunda hem yasama hem yü- rütme hem de yargı organları askerin vazifesini ve disiplin kavramını öne çıkararak işlem yapmış ve karar vermiştir. Bu bakımdan askeri şahıslara yönelik olarak mevzuatta çok sayıda sınırlayıcı düzenleme bulunmaktadır. Bunların başlıcaları şu şekildedir. Seçme ve Seçilme Hakkı Demokratik bir ülkede periyodik olarak yapılan yerel ve genel seçimler ile halkın çeşitli siyasi ve toplumsal olaylar karşısındaki gö- rüşünü belirlemek için başvurulan referandumlar özü itibariyle dü- şünce ve fikir özgürlüğünün sıklıkla kullanıldığı siyasi faaliyetlerdir. Seçimlerle ilgili 298 sayılı Kanun’a göre; izinli olsalar dahi silâhaltında bulunan erbaş ve erler, askeri öğrenciler seçmen olabilmelerine karşın oy kullanamazlar. Görüldüğü gibi incelememiz kapsamındaki askeri şahısların seç- me hakları konusunda bir kısıtlama bulunmamaktadır. Askeri şahıslar düşünce ve fikir özgürlüğünün kullanılmasının esaslı şekillerinden olan seçimlerde ve referandumlarda oy kullanma hakkına sahiptir ve seçimlere katılarak mevcut siyasi partilerden birine oy vererek seçme hakkını kullanmaktadırlar. Seçilme hakkı konusunda ise kısaca devlet memuru olarak nitele- yeceğimiz tüm kişilerin kısıtlanması söz konusudur. Memur şahısların ve askerlerin genel ve yerel seçimlerde milletvekili, belediye başkanı, meclis üyesi olmak için görevlerinden istifa etmeleri gerekmektedir. 10 Memur şahısların aday gösterilmemeleri veya aday gösterildikleri hal- de seçilememeleri halinde bir ay içinde memuriyete dönmeleri müm- kündür. Seçimlerde aday olarak siyasi tercihini geri dönülmez şekilde ortaya koyan askeri şahısların ise memuriyete dönmeleri mümkün de- ğildir. 11 10 926 sayılı Kanun’un 112’nci maddesine göre muvazzaf (askeri okul mezunu olan veya sonradan katılıp sözleşmeli olmayan) subay ve astsubayların 15 yıl mecburi hizmet şartı vardır. 11 1990 yılında 3617 sayılı Kanun’la, seçimlerde aday olan memurlara memuriyete