Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

18 İfade Özgürlüğü Kışlanın Kapısında Mı? Sendika Kurma ve Üye Olma Hakkı 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 15’inci maddesine göre silahlı kuvvetler mensupları sen- dika üyesi olamaz ve sendika kuramazlar. 12 Kanun’un, MSB ve TSK kadrolarında çalışan sivil memurlar ve kamu görevlilerine sendika yasağı getiren hükmü ise Anayasa Mahkemesi tarafından; asker kişi sa- yılmayan ve silah kullanımını gerektirmeyen kimi teknik ve lojistik hizmetleri yürüten sivil personel yönünden bu şekilde bir disiplin anlayışını zorunlu kı- lan haklı bir neden bulunmamaktadır, sivil personelin sendika kurma hakkına sahip olması, askerliğin temelini teşkil eden disiplini zaafa uğratan bir unsur olarak görülemez gerekçesiyle iptal edilmiştir. 13 Dernek Kurma ve Üye Olma Hakkı Dernek, kazanç paylaşma dışında, belirli ve ortak bir amacı ger- çekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve ça- lışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarını ifade eder. Dernek kurma hakkı dü- şünceyi açıklama ve yayma hürriyeti kapsamında değerlendirilen ve özel önem atfedilmesi nedeniyle İHAS 11. maddesinde “Toplantı ve dernek kurma özgürlüğü” başlığı altında özel olarak düzenlenen te- mel haklardandır. Sözleşmeye göre bu hakların kullanılmasında silah- lı kuvvetler, kolluk mensupları veya devletin idare mekanizmasında görevli olanlar hakkında meşru sınırlamalar getirilebilir. 14 Benzer yön- de Anayasa’nın 33/son maddesine istinaden 5253 sayılı Dernekler Ka- nunu “fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Ancak, TSK ve kolluk kuvvetleri mensupları dönme yönünde ilk defa düzenleme yapılırken askerlerin bu düzenlemenin dışın- da tutulması konusunda bir gerekçe sunulmamıştır. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/tutanak/TBMM/d18/c042/ tbmm18042086ss0283.pdf Erişim tarihi: 30.04.2018 12 Askeri vasıfları ortadan kaldırılmasına rağmen, 682 sayılı KHK ile Jandarma Ge- nel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli subay, astsubay, uz- man jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş/er’lerin sendikalara üye olmayaca- ğı ve sendika kuramayacakları hükmü getirilmiştir. 13 Anayasa Mahkemesi’nin 12.07.2013 tarihli, 2013/21 Esas ve 2013/57 Karar sayılı kararı için bkz.: www.anayasa.gov.tr 14 İHAS Madde 11/2; Bu konuda 20.01.1987 tarihli “Kamu Hizmet Sendikaları Kon- seyi Birleşik Krallık Davası, Başvuru No.11603/85” için bkz.: AİHM Kararların- dan Örnekler, s.405 vd.