Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

191 TBB Dergisi 2018 (137) Kenan OK/Uğur URUŞAK/Osman Korkut KANADOĞLU no’lu genel yorum ile birlikte su hakkı, ilk kez resmi olarak değerlen- dirilmiş ve Sözleşme metninde su hakkından açıkça bahsedilmese de, bu hakkın metnin içeriğinde yer aldığı sonucuna varılmıştır. 48 15 no’lu genel yorumdaki “bir kimsenin su için bedel ödeyememe- sinden kaynaklanması halinde, kişilerin ödeyebilme kapasitesi dikka- te alınmalıdır. Bir kimse hiçbir şekilde ihtiyacı olan asgari su miktarın- dan mahrum bırakılmamalıdır.” biçimindeki ifadeden suyun, sadece ekonomik bir değer olarak değil, sosyal ve kültürel bir değer olarak ele alınması gerektiği, bir var olma – varlık değeri taşıdığı da ortaya çıkmaktadır. Genel Yorum’da hakkaniyet ilkesi gereği özellikle suyun bedelinin ödenebilir olması için “bedelsiz veya düşük bedelli su gibi uygun fiyatlandırma politikalarının” uygulanmasının gerektiği salık verilmiştir. Benzer yaklaşım , bölgesel düzeyde üretilen metinlerde de görül- mektedir. Örneğin 2001’de Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin ka- bul ettiği Avrupa Su Kaynakları Şartı’nın 5’inci maddesi şu şekildedir: “Herkes kendi temel ihtiyaçları için yeterli miktarda su hakkına sahip- tir. Uluslararası insan hakları belgeleri (instruments) tüm insanların açlıktan kurtulma ve kendileri ve aileleri için yeterli yaşam standardı haklarını tanımaktadır. Bu iki ihtiyacın, sağlık ve hijyen bakımından yeterli kalitede, asgari miktarda su hakkını içerdiği açıktır. Su temini- nin insanları mahrum bırakacak şekilde kesilmesini önlemek için sos- yal tedbirler yürürlüğe konmalıdır.” Nihayet Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, suyun insan hak- larının temel bir parçası olduğuna karar vermiştir. Bolivya’nın girişi- miyle 28 Temmuz 2010’da bir araya gelen genel kurul üyeleri; güvenli ve temiz içme suyuna erişim ve sanitasyon hakkını tanıyan tarihi bir karar 49 almıştır. 3.2. Ulusal Hukukta Su Hakkı Türkiye’de su hakkı Anayasada açıkça güvence altına alınmamış- tır. Ancak Hindistan’da da benzer bir boşluk bulunmasına rağmen su 48 15 no’lu genel yorum için bkz. http://tiny.cc/omn8j (12.05.2018). 49 Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin Su ve Hıfzıssıh- ha Hakkı Konusundaki İkinci Protokol Seçeneği için bkz. https://www.suhakki. org/2015/05/dunya-su-protokolu/ (12.05.2018).