Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

20 İfade Özgürlüğü Kışlanın Kapısında Mı? Ceza Kanunu (Mülga madde 162-191) ve 477 sayılı Disiplin Mahke- meleri Kanunu’dur. Bu kanunlara göre disiplin amirlerinin maiyetine “oda hapsi” ve “göz hapsi” cezası verme yetkisi vardır. Kışlada tahsis edilen bir odada infaz edilen oda hapsi cezasının hürriyeti kısıtlayıcı olduğu konusunda kuşku bulunmamakla beraber kışlayı terk etmeme şeklinde infaz edilen göz hapsi cezasının bu niteliği yoktur. 15 İdari yaptırımlarla kişi hürriyetinin kısıtlanması hususunda 1961 Anayasası’nda silahlı kuvvetler açısından bir istisnaya yer verilmeme- sine rağmen 1632 sayılı ve 477 sayılı Kanunlarda oda hapsi cezasına yer verilmiştir. Başka bir deyişle 1961 Anayasası suç ve cezaların kanunili- ği ilkesine silahlı kuvvetler bakımından bir istisna tanımamasına rağ- men bu anayasa döneminde oda hapsine kanunlarda yer verilmiştir. 1982 Anayasası ise 38/11 maddesinde bu yönde istisnaya yer vererek kanuna uygun anayasa yapımına örnek olmuştur! Disiplin amirlerinin bir seferde 28 güne varan oda hapsi cezası verme yetkisi zaman içinde AİHM’e taşınmış ve ihlal kararı verilmiş böylece Anayasanın kanuni- lik konusundaki evrensel ilkeye aykırılığı tescillenmiştir. AİHM birçok konuda silahlı kuvvetler bakımından farklı düzenlemeler yapılabile- ceğini kabul etmektedir. AİHM’in eleştirdiği nokta disiplin amirlerine verilen hürriyeti bağlayıcı cezanın kanunla kurulmuş bir mahkeme veya hâkimlik denetimine tabi olmamasıdır. 16 AB tam üyelik hedefi ve AİHM kararları doğrultusunda 2013 yı- lında yürürlüğe giren 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’yla oda hapsi cezası, Türk karasuları dışındaki gemiler hariç, barış zamanında kaldırıl- mıştır. 17 Disiplin Cezalarının Yargı Denetimi Dışında Bırakılması Soyut bir varlık olan devletin iş ve işlemlerini somutlaştıran devlet memurlarının; kamu hizmetlerini gereği gibi yürütmesini, mevzuatın emrettiği ödevleri yerine getirmelerini sağlamak ve yasak faaliyetlerde 15 AİHM’e göre göz hapsinde personelin kışla içinde kalmakla birlikte bir odaya ka- patılmaması nedeniyle hürriyeti bağlayıcı ceza sayılmaz. 23.11.1976 tarihli, Engel vd./Hollanda kararı, Başvuru no.5100/71. 16 A.D-Türkiye Başvuru No.29986/96; 26.04.2011 tarihli, Pulatlı-Türkiye kararı, Baş- vuru no: 38665/07. Bu konuda başlıca kararlar için bkz. http://hudoc.echr.coe . int/tur# 17 Ayrıntılı bilgi için bkz.: Mehmet Alkan, 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun Esasları, TBB Dergisi, S.117, s.167-200.