Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

224 Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkına Uygulanan Sınırlamalar AİHM kararlarında kişinin tecrit edilmesi, ailesi ile görüştürülme- mesi gibi durumlarda müdafi yardımından yararlanma, mahkemenin tabiriyle “ right to legal assistance/avukata erişim hakkı ”nın özüne dokunur bir ihlalin yaşandığını kabul etmektedir. Nitekim Adamkiewicz/Polonya kararında altı ay içinde çok sınırlı sayıda ailesi ve avukatı ile görüştü- rülen, avukatı ile yalnız görüşmesine müsaade edilmeyen onsekiz ya- şından küçük başvuranın bu koşullar altında avukata erişiminin esnek ve geniş zamanlı olarak uygulanması gerektiğine vurgu yaparak adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. 15 IV. Ceza Muhakemesi Kanunu Genel Düzenlemeler Boyutu A. Şüphelinin veya Sanığın Müdafi Seçimi İle İlgili Sınırlamalar 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun mad. 150/1 bendi uya- rınca isteğe bağlı olarak bir müdafi seçebilme hakkı tanınması yanında bu kanun ile birlikte zorunlu müdafiliğin de kapsamı genişletilmiştir. Kural olarak şüpheli veya sanık müdafi seçiminde veya temsil açısın- dan dilediği sayıda müdafi görevlendirmede serbesttir. Ancak şüpheli veya sanığın bir müdafi seçimi yapmadığı fakat AİHS mad. 6 gereğince suçlamanın ağırlığına veya kişinin yargılama sürecindeki durumuna göre müdafi yardımının sağlanması gereken bazı haller de mevzuatımızda düzenlenmiştir. CMK mad. 150 gere- ğince kendisine müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan eden şüpheli veya sanığa istemi halinde müdafi görevlendirmesi yapılır. Burada müdafi görevlendirmesi kişinin isteği ile yapılırken müdafiin belirlenmesi (seçimi) görevlendirme talep edilen baro tarafından baro- nun kendi kurallarına göre yapılmaktadır. Bu durum da ihtiyari mü- dafilik olarak tanımlanmaktadır. 16 Çocuklara, kendisine savunmayacak derecede malullere, sağır ve dilsizlere ise ceza yargılaması sürecinde istemlerine bakılmaksızın müdafi görevlendirmesi yapılır. (CMK mad. 150/2) Bu savunma yar- dımı, kişinin hem istemine hem de seçimine bakılmaksızın zorunlu müdafilik olarak kabul edilmektedir. 15 Adamkiewicz v. Polonya kararı, başvuru no: 54729/00, Mahkemenin 02.03.2010 tarihli kararı. (https://hudoc.echr.coe.int/eng# {“itemid”:[“001-111145”]}) 16 Yener Ünver, Hakan Hakeri, s. 227.