Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

235 TBB Dergisi 2018 (137) Sinem TOP niyle müdafi huzurunda ifade alınması kabul edilmezken bu konuda dünyadaki ilk gelişme ise 1963 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yargılandığı ağır bir suç nedeniyle müdafi tayin edilmesini isteyen ki- şinin talebinin reddi üzerine Amerikan Anayasa Mahkemesi (Supreme Court) tarafından adil yargılanma hakkının garanti edilebilmesi için hukuki yardım alması gerektiği konusunda temel bir kural yerleştir- mesi ile yaşanmıştır. 48 Zorunlu müdafilik hallerinde sorguda müdafiin hazır bulunma- sı zorunludur. Bunun dışındaki durumlarda ise şüpheli veya sanığın istemi ile müdafi sorguda hazır bulunur. Ancak kural olarak, şüpheli veya sanığın kanun gereğince, ifade ve sorgudan itibaren değil, suç haberinin alınmasından başlayarak yargılamanın sonuna kadar mü- dafi yardımından yararlanma hakkı olduğu kabul edildiğinden muha- keme sürecindeki tüm işlemlerde müdafiin hazır bulunma yetkisinin olduğu kabul edilmektedir. 49 CMK mad. 149/2 düzenlemesi ile soruşturma evresinde ifade alma sürecinde en çok üç avukatın hazır bulunabileceği kuralı benim- senmiştir. Bu durumun mehaz kanun olan Alman yasalarında da aynı doğrultuda düzenlenmesinin gerekçesi olarak, etkin bir savunmanın yapımı için bu sayının yeterli olması, daha fazla sayıda müdafiin ifade alma işleminde hazır bulunması halinde işlemin usulüne uygun ya- pılmasının denetiminin zorlaşacağının kabul edilmesidir. 50 Bu sınırla- manın iki şekilde yorumlanabileceği söylenmektedir. Birinci yoruma göre, bu sınırlama yalnız ifade alma için geçerli olup diğer soruşturma işlemlerinde böyle bir müdafi sayı sınırlaması uygulanamaz. İkinci yoruma göre ise, diğer işlemlere de uygulanması gereken bir sınırla- madır. Genel prensipler gereğince sınırlamaların dar yorumlanması gerekmektedir. Bu nedenle öğretide de yaygın görüş, birinci yoruma üzerinde toplanmıştır. 51 “ Soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında avukatın, şüp- heli veya sanıkla görüşme, ifade alma veya sorgu süresince yanında olma ve 48 Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu, s. 204, 205. 49 Yener Ünver, Hakan Hakeri, s. 236. Serhat Kaşıkara, Adil Yargılanma Hakkı ve Türkiye, Ankara, Adalet Yayınları, 2009, s. 210 vd. 50 Nurullah Kunter, Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu, s. 405 51 Nurullah Kunter, Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu, s. 406. Yener Ünver, Hakan Hakeri, s. 198.