Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

246 Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Eğitimi nun değerlendirilmesi yalnızca teorik bir tartışmadan ibaret değildir. Konunun uygulamaya yönelik önemli sonuçları vardır. Uzlaştırmanın maddi ceza hukuku kurumu olduğu kabul edilirse, TCK’nın 7. mad- desinde düzenlenen zaman bakımından uygulamayla ilgili hükümler uzlaştırma yönünden de geçerli olacaktır. Bu nedenle, geçmişte hü- küm verilmiş olup da hükümden sonra yasa değişikliği ile uzlaştır- ma kapsamına alınan kesinleşmemiş, tüm davalar bakımından uzlaş- tırmanın uygulanması gerekecektir. Hatta bu gereklilik kesinleşmiş mahkûmiyet kararlarını da etkileyecektir. 12 Ancak Yargıtay kesinleş- miş mahkûmiyet kararları konusunda farklı kararlar vermiştir. Yargı- tay 2. C.D. uzlaştırma kapsamındaki kesinleşmiş kararlarda uzlaştır- ma hükümlerinin uygulanabileceğine karar verirken, Yargıtay 4. C.D. kesinleşmiş kararlar bakımından uzlaştırma hükümlerinin uygulan- masına yasal açıdan olanak bulunmadığına karar vermiştir. 13 Uzlaştırma Ceza Muhakemesi (şekli ceza) hukuku kurumu olarak kabul edilirse derhal uygulama ilkesi geçerli olacaktır. Konuyu TCK ve CMK Hükümet tasarılarının gerekçelerini ince- leyerek ele alan Çetintürk, her iki tasarının gerekçesine göre, uzlaştır- manın aslında ceza muhakemesi kanununda düzenlenmesi, gereken bir kurum olmakla beraber, uzlaştırmanın maddi ceza hukukunu et- kileyen yönlerinin de bulunduğuna dikkat çekerek uzlaşmanın ceza muhakemesi kurumu olduğunun söylenebileceğini belirtmektedir. 14 Aksine görüşler de olmakla birlikte, ağırlıklı görüş uzlaştırmanın karma hukuki niteliğe sahip olduğu ve bir yönüyle maddi ceza huku- ku, diğer yönüyle de ceza muhakemesi hukuku kurumu olduğu şek- lindedir. Uzlaştırma kapsamındaki bir suçla ilgili olarak, uzlaştırma usulü uygulamadan muhakemeye devam edilemez. Bu nedenle uz- laştırma bir “muhakeme şartı”dır. Ancak taraflar arasında uzlaşmanın sağlanması ve uzlaştırmanın koşullarının gerçekleşmesi, failin ceza sorumluluğunu ve devletin cezalandırma yetkisini ortadan kaldırdı- ğı için uzlaştırma aynı zamanda maddi ceza hukuk kurumudur. 15 Bu 12 Bu konuda bkz. Çetintürk, age., s. 362 ve aynı sayfa dipnot 823 de yer alan karar- lar. 13 Bu konuda bkz. Çetintürk, age., s. 362-364’te yer alan Yargıtay 2. C.D.’nin 5.7.2007 t. ve 11172/10198 sayılı; 4. C.D.’nin 13.6.2007 t. ve 4984/5662 sayılı kararları. 14 Bkz. Çetintürk, age., s. 365-366. 15 Bu konuda bkz. Erdal Yerdelen, Uzlaştırmanın Esasları ve Benzer Kurumlardan