Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

262 Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Eğitimi B. Fiilin Kovuşturabilir Nitelikte Olması Soruşturma ve kovuşturmanın başlatılması veya belirli muhake- me işlemlerinin yapılması, bazı koşulların gerçekleşmesine veya en- gellerin bulunmamasına bağlı tutulabilir. Bunlara muhakeme şartları denilmektedir. 36 Uzlaşmaya tabi bir suç bakımından uzlaştırma hükümlerinin uy- gulanabilmesi için de her şeyden önce işlenen suçun soruşturulabilir veya kovuşturulabilir olması gerekir. Yani muhakeme şartlarının ger- çekleşmesi. Bu şartlar şikâyet, izin, talep ve karardır. Şikâyet konusunda yukarıda değinildiği gibi süresinde gerçekle- şen şikâyetin varlığı zorunludur. İzne tabi bir suç bakımından da izin şartı gerçekleşmelidir. Örneğin 4483 sayılı kanun gereği izin alınması gereken ve uzlaşmaya tabi olan bir suç için öncelikle yetkili idari mer- ciden soruşturma izni alınıp ondan sonra uzlaşma işlemlerine başlana- bilir. Bir suçun kovuşturulması için resmi bir makamın talebi gerekli ise ilgili makamın talebi olmaksızın ceza kovuşturması başlatılamaz ve uzlaşma hükümleri de uygulanamaz. Karar şartı da muhakeme (kovuşturma) şartı olarak milletvekil- leri hakkında geçerlidir. Bir kimsenin milletvekili olmadan önce veya sonra suç işlemesi durumunda Any. M.83’de sayılan istisnalar dışında haklarında soruşturma işlemleri yapılabilirse de yargılama yapılamaz. TBMM’den yasama dokunulmazlığının kaldırılması istenir. Ancak bu- rada dokunulmazlığın kaldırılması kararı verilmeden önce soruştur- ma yapılabildiği için uzlaştırma yoluna da gidilebilir. c. Soruşturma Konusu Uzlaşmaya Tabi Suç Hakkında Kamu Da- vası açılması İçin Yeterli Şüphenin Bulunması Uzlaşma kapsamında bulunan suçun işlendiğini öğrenen adli makamların gecikmeden soruşturmaya başlaması gerekir. CMK. m. 160/1’de “suçun işlendiği izlenimini veren bir hali öğrenme”den söz edilmektedir. Burada kastedilen suçun işlendiği hususundaki duyulan şüphedir.” 37 Cumhuriyet savcısı yapacağı soruşturma sonucunda topladığı 36 Yerdelen, age., s. 58 vd. 37 Bkz. Yerdelen, age., s. 37.