Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

274 Kamulaştırmasız El Koymanın Unsurları ve Kamulaştırmasız El Koymaya Karşı ... GİRİŞ Kamulaştırma, dayanağını anayasadan alan idarenin taşınmaz mal edinme usulüdür. Ancak kamulaştırma idarenin keyfi bir uy- gulaması olmayıp bir idari işlem olması sebebiyle nihai amacı kamu yararı taşımalıdır. İdarenin keyfi olarak kişilerin taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını kısıtlaması durumunda, unsurları oluşması halinde kamulaştırmasız el koyma gündeme gelecektir. Kamulaştırmasız el koymanın unsurları, buna karşı başvurulacak yargısal yolların esasını oluşturmaktadır. Bu unsurlardan yoksun olan yahut kamulaştırmasız el koymanın istisnasını teşkil eden haller, kamulaştırmasız el koyma olarak değerlendirilemeyecektir. Hak; hukuk düzeninin tanıdığı yetki, koruduğu menfaattir. Hu- kuk sınırları içerisinde gerçekleşmeyen, hukuki kapsamda sayılama- yacak idarenin işlem veya eylemlerinden dolayı hakları zedelenenler de hukuk düzeninin tanıdığı bu yetki çerçevesinde, mahkemelerde haklarını arayabilecek ve menfaatleri doğrultusunda taleplerde bulu- nabileceklerdir. Unsurları oluşması durumunda idarenin özel mülkiyette bulunan taşınmaza fiili olarak el koyması, kamulaştırmasız el koymayı teşkil edecektir. İdarenin bu haksız ve hukuka aykırı fiili yol teşkil eden du- rumu karşısında, ilgililerin hangi hukuki yollara başvuracağı önem arz etmektedir. Bu hukuki çarelerle hukuka aykırı olarak gerçekleştirilen idarenin fiili bertaraf edilebilecek ve/veya zararın tazmin edilebilmesi mümkün hale gelecektir. İdarenin bu hukuka aykırı fiiline karşı birey- lere hukuki imkan tanınmaması halinde; “Kuvvete dayanmayan adalet aciz, adalete dayanmayan kuvvet ise zalim” 1 olacaktır. I. KAMULAŞTIRMASIZ EL KOYMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER A. Kamulaştırmasız El Koyma Kavramı ve Tanımı 221 sayılı Amme Hükmi Şahıslar veya Müesseseleri Tarafından Fi- ilen Amme Hizmetine Tahsis Edilmiş Gayrimenkuller Hakkındaki Ka- 1 Blaise Pascal, Blaise Pascal Thoughts: Selected and Translated, Pensées adlı eser- den çeviren ve derleyen Moritz Kaufmann, Reissue Edition, Cambridge Univer- sity Press, June 2013, p. 56.