Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

275 TBB Dergisi 2018 (137) Egemen KARACA nun m. 1 uyarınca, 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarih olan 09.10.1956 tarihinden önce; kamulaştırma işlerine dayan- maksızın, kamulaştırma kanunlarının göz önünde tuttuğu maksatlara fiilen tahsis edilmiş olan gayrimenkuller ilgili amme hükmi şahsı veya müessesesi adına tahsis tarihinde kamulaştırılmış sayılmaktadır. 2 Kamulaştırmasız el koymanın tanımı ise mevzuatımızda yapılma- mıştır. Buna karşılık kamulaştırmasız el koyma kavramından ilk defa 16.05.1956 gün ve E: 1956/1 K: 1956/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleş- tirme Genel Kurulu Kararı’nda bahsedilmiş ve davacının talep hak- kı ve şekli bu karar ile belirlenmiştir. 3 Doktrinde ise kamulaştırmasız el koyma kavramı 09.10.1956 tarihinden sonra kamulaştırma işlemi ya- pılmaksızın; idarenin, özel mülkiyette bulunan taşınmazlara kişilerin mülkiyet hakkını kısıtlayacak şekilde fiilen müdahale etmesi olarak tanımlanmıştır. 4 Yargıtay kamulaştırmasız el koymayı; “9 Ekim 1956 gününden sonra kamulaştırma işlemi yapılmaksızın ve bir kanun hükmüne dayanılmadan idarenin taşınmaz mal üzerinde fiilen tasarrufa başlaması ve asıl mal sahibinin kullanma hakkına engel olması veya bu hakkı ortadan kal- dırmış bulunması” 5 olarak tanımlamıştır. Anayasa Mahkemesi ise 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 38. maddesinin iptaline ilişkin kara- rında; “Kamu tüzel kişilerinin her hangi bir şekilde kamulaştırma yapmadan bir taşınmaz üzerine kamu yararı amacıyla köprü, yol veya herhangi bir tesis yapmalarını” 6 kamulaştırmasız el koyma olarak tanımlamıştır. Bu tanımlardan yola çıkarak kamulaştırmasız el koymayı, 09.10.1956 tarihinden sonra idarenin kamulaştırma işlemine başvur- maksızın yahut kamulaştırma işlemine başlayıp bu işlemden vazgeçse bile özel kişinin mülkiyetindeki taşınmaza kalıcı olarak fiilen el koyup 2 Meltem Kutlu Gürsel, Kamulaştırma Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Anka- ra 2012, s. 380. 3 Birgül Yiğit, “Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları Işığında Adli Yargı Boyutu ile Kamulaştırmasız El Atma Kavramı”, Ankara 2013, s. 12, (Erişim Adresi: http:// www.uyusmazlik.gov.tr/galeri/sempozyum2/birgulyigit.pdf , Erişim Tarihi: 07.12.2016). 4 Kemal Gözler/Gürsel Kaplan, İdare Hukuku Dersleri, 14. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2013, s. 734. 5 YHGK, 25.05.2005 gün ve E: 2005/5-288, K: 2005/352, (Kazancı İçtihat Bilgi Ban- kası, 10.08.2017). 6 AYM, 10.04.2003 gün ve E: 2002/112, K: 2003/33, (kararlaryeni.anayasa.gov.tr , 10.08.2017).