Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

314 Vergi Kaçaklığı Suçunda İştirak Mülga Ceza Kanunu’nda iştirak konusunda, şeriklerin menfaat gözetmeleri veya menfaatin şeriklerden birine veya hepsine ait olup ol- maması hususunda bir ayırımyapılmamışken; Vergi Usul Kanunu’nun Mülga 60. maddesinde menfaat unsuruna önem verilerek, asli maddi şeriklerin, kaçakçılık fiiline mahsus ceza ile cezalandırılabilm eleri için her birinin ayrı bir maddi menfaat gözetmesi şartı koşulmuştur. 6 Müşterek faillik (asli iştirak) nedeniyle suçu irtikap eden veya bera- ber gerçekleştiren kişilerin fiile mahsus ceza ile cezalandırılmaları için “menfaat gözetme şartı” aranmıştır. 7 Buna göre, bir hareketin asli maddi iştirak olarak değerlendirilmesi için, “ fiile katılım veya fiili birlikte işle- me” , “katılma iradesi” ve ek olarak “maddi menfaat gözetme” şartlarının gerçekleşmesi gerekmektedir. 8 Mevcut düzenleme ile 2008 öncesi düzenleme karşılaştırıldığında, mülga 360. maddedeki “asli maddi iştirak” kavramı, mevcut düzen- lemede “müşterek faillik” olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak mül- ga düzenlemeden farklı olarak , “asli maddi iştirak” için aranan “maddi menfaat gözetme” şartı maddenin mevcut şeklinde aranmamıştır. 9 Asli manevi iştirak, vergi kaçakçılığı suçunu işleme niyeti olma- yan bir kimseyi suç işlemeye azmettirmektir. Azmettiren için maddi menfaat gözetip gözetmemesi açısından bir fark getirilmemiştir. Fer’i maddi iştirakte, suç işleyen bir kişinin icrasının maddi fiil- lerle kolaylaştırılması söz konusudur. Maddi menfaat gözetilmemesi halinde iştirak eden, “yardım eden (fer’i iştirak)” olarak değerlendiri- lerek suç için öngörülen cezanın dörtte biri ile cezalandırılacaktır. Suç fiilleri başkası tarafından işlenmeli, yardım maddi hareketlerle bilerek ve isteyerek yapılmalı ve maddi çıkar gözetilmemelidir. 10 765 sayılı Kanun’da, genel kanun-özel kanun ilişkisi, “ceza kanunu- 23417 sayılı RG’de yayımlanmış ve ilgili 15. madde, Kanun’un 86-c maddesi gere- ğince 01.01.1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6 Adnan Çavuş, “Vergi Kaçakçılığı Suçuna İştirak”, Yaklaşım Dergisi , Ankara 2000 Haziran, S: 90, http://www.yaklasim.com , s.e.t. 25.01.2018. 7 Engin Akın, “Türk Ceza Kanunu’na Uyum Çalışmaları Bağlamında Vergi Suçla- rında Yapılacak Değişiklik Çalışmaları”, Yaklaşım Dergisi , Ankara 2006 Kasım, S. 167, http://www.yaklasim.com , son erişim tarihi (s.e.t.) 25.01.2018. 8 Kızılot/Kızılot, s. 593. 9 Kızılot/Kızılot, s. 595. 10 Kızılot/Kızılot, s. 594; Mercimek / Gerçek, s. 213.