Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

316 Vergi Kaçaklığı Suçunda İştirak Görüldüğü üzere, 360. maddenin 5728 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmeden önceki hali, vergi suçlarında kendine özgü bir yöntem be- lirlemişti. Buna göre, kaçakçılık sucuna alı maddi şerik olarak katılan kişi icra hareketleriyle bunu yapabileceği gibi (fili irtikap eden), icra hareketlerinin dışında kalarak ve sucun işlenmesinde ciddi rol oyna- yarak da (doğrudan doğruya beraber işleyen) bu sucun aslı faili gibi cezalandırılabilmekte ve o fiil için kanunda tanımlı cezaya tabi ola- bilmekteydi. Ceza hukukuna uygun olarak, kişiyi kaçakçılık yapma- ya azmettirenler de yine kanunun o fiil için öngördüğü cezayla ceza- landırılmaktaydı. Ancak bunun için mutlaka her bir iştirakçinin ayrı ayrı maddi menfaat gözetmiş olması, aksi halde asli maddi iştir akten sorumlu olamayacağı düzenlenmekteydi. Örneğin tüzel kişiliğe haiz bir şirkette, patronun, vergi işlemleriyle ilgili olarak muhasebecinin vergi kayıtlarında tahrifat yapmasın ı istemesi ve şirket muhasebe- cisinin bunu yapması durumunda patron asli manevi iştirakten mu- hasebeci ise normal ücretinden başka bir şey almadığı takdirde feri iştirakten, normal ücreti dışında bir maddi çıkar sağladığı takdirde ise; o da asli iştirakten (irtikap eden sıfatı ile) yargılanmaktaydı. İkinci fıkraya göre ise iştirakte maddi bir menfaati olmayanlar için cezada dörtte uç oranında indirim öngörülmüş, bir nevi “iştirakte menfaatin bulunmaması” kaçakçılık sucuna iştirak bakım ın dan hafifletici sebep olarak düzenlenmişti. 14 Mezkur açıklamalar, VUK madde 360’da yapılan değişikliğin yü- rürlüğe girdiği 08.02.2008 tarihi öncesinde işlenen kaçakçılığa iştirak fiilleri için uygulanabilecektir. Değiştirilen maddede ise mülga düzen- lemenin aksine “iştirak” müessesesi madde metninde açıklanmamış- tır. TCK’nın “Genel Hükümler” kitabında yer alan “suça iştirak” hüküm- lerine atıf yapılarak 5237 sayılı TCK’nın ruhuna paralel bir düzenleme yapılmıştır. 15 Keza 5237 sayılı Kanun’un genel gerekçesine göre, 765 sayılı Kanun’da yer alan iştirak hükümlerinin yazılış tarzı duraksama- lara neden olmuş ve bazı suçlara ilişkin özel iştirak hükümleri anlam- sız sonuçların ortaya çıkmasına neden olmuştur. 5237 sayılı TCK’nın 5. maddesinde özel ceza kanunları ile genel kanun arasındaki ilişki açıklanmıştır. 765 sayılı Kanun’daki, genel ka- 14 Taştan, s. 115-116. 15 Taştan, s. 116.