Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

320 Vergi Kaçaklığı Suçunda İştirak kişi(ler)dir. 30 Faillik; doğrudan faillik, müşterek faillik ve dolayısıyla (dolaylı) faillik olmak üzere 3 türdür. Doğrudan (müstakil) faillik, kanunda tanımlanan haksızlığın kişi- nin davranışlarıyla tek başına gerçekleştirmesi, suçun tüm unsurları- nın tek başına gerçekleştirilmesidir. 31 Müşterek faillik, birden fazla kişinin birlikte suç işleme kararına bağlı olarak suçun kanuni tanımında yer alan fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurmaları halinde ortaya çıkan iştirak şeklidir. Müşterek fa- illik için “fiilin birlikte icrasına gerçekleştirilen katkı” ve “birlikte suç işleme kararı” unsurları birlikte bulunmalıdır. 32 Dolayısıyla faillik ise isnat edilebilme yeteneği olmayan, cezalan- dırılmayan veya kusurlu sayılmayan bir insanı, bir suçu işlemek için maddi bir araç gibi kullanmaktır. Örneğin küçüğü ve akıl hastasını suça azmettiren veya bir kişiyi maddi manevi cebirle bir suçu işlemeye zorlayan kişi dolayısıyla faildir. 33 TCK’nın 37/2. maddesinde bu du- rum açıkça belirtilmiş ve suçun işlenmesinde araç olarak kullanılan ki- şinin kusur yeteneğinin bulunmaması, dolayısıyla fail için ağırlaştırıcı neden olarak sayılmıştır. Bahsedilen durumlarda, suça iştirak değil, dolayısıyla faillik durumu söz konusu olacak ve kişi, şerik olarak de- ğil, fail olarak sorumlu tutulacaktır. B. ŞERİKLİK Kanuni tanımda yer alan fiili gerçekleştiren kişiler fail; suça katkı sağlayan, fakat gerçekleştirdiği davranışı faillik oluşturmayan kişiler ise şerik olarak kabul edilmektedirler. 34 Suçun işlenişine iştirak etmekle birlikte, suça olan katkısı ile tipiklikte yer alan fiil üzerinde hâkimiyet kurmamış kişilere şerik denilmektedir. 35 TCK’da şeriklik halleri “az- mettirme” (m. 38) ve “yardım etme” (m. 39) olarak düzenlenmiştir 30 Koca/Üzülmez, s. 361. 31 Koca/Üzülmez, s. 362. 32 Koca/Üzülmez, s. 363. 33 Toroslu s. 281. 34 Ömer Çelen, “Bir İştirak Şekli Olarak Yardım Etme (Asli Fail Yardım Eden Ayrı- mı)”, Doktora Tezi (yayımlanmamış), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Konya 2015, s. 67. 35 Koca/Üzülmez, s. 444.