Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

325 TBB Dergisi 2018 (137) Emre Burak ONAT sonucu bu yola başvuran mükellef için mali müşavir azmettiren olarak cezalandırılacaktır. 55 Madde 38’in ikinci ve üçüncü fıkralarında ağırlaştırıcı ve hafifletici nedenlerden sayılmıştır. Üstsoy ve altsoy ilişkisinden doğan nüfuzun kullanılması veya çocukların azmettirilmesi halinde azmettirmenin ce- zası arttırılacaktır. Azmettirenin belli olmaması halinde, kim olduğu- nun ortaya çıkartılmasını sağlamak ise cezayı hafifletici neden olarak sayılmıştır. Azmettirmede suçun, azmettiren ile azmettirilen için aynı olması ve belirli bir suç için olması gerekmektedir. 56 Azmettirmenin varlığı için azmettirilen kişinin bunu idrak edebil- mesi yani isnat yeteneği olarak tanımlanan anlama ve isteme yetene- ğine sahip olması gerekir. Azmettirilen suçu kendi iradesi ile işleme- lidir. 57 Vergi kaçaklığında azmettirme hali ve cezası TCK’nın 38. madde- sine göre belirlenecektir. Buna göre, VUK m. 359’daki fiilleri işlemeyi düşünmeyen bir kimseye bu kararı verdiren kişi, suçun cezası ile ceza- landırılacaktır. Azmettirenin cezai sorumluluğu için fiili irtikâp edenin suçun icra hareketlerine başlamış olması gerekmektedir. 58 Azmettirenin altsoy ve üstsoy olması veya soybağı aranmaksızın çocuğun azmettirilmesi halinde ceza arttırılacaktır. Ancak yansoy ve diğer hısımlık ilişkileri kapsam dışı bırakıldığından, örneğin kardeşler bakımından, bu artırım uygulanmayacaktır. 59 Bir örnek olarak; çalışa- nına sahte fatura düzenlettiren ve suça yönelik faaliyete katılan yöne- tici müşterek fail olacaktır. Ancak çalışanına, sahte fatura düzenletti- ren ancak suça yönelik hiçbir faaliyete katılmayan yönetici, azmettiren sıfatı ile sorumlu olacaktır. Bu örnekte çalışan, “dolayısıyla faillik ”ten farklı olarak, sahte fatura düzenlediğinin bilincindedir. Söz konusu çalışan, yöneticinin oğlu ise hükmolunacak ceza üçte birden yarısına kadar arttırılacaktır. 60 Yine yangın çıkartmak suretiyle belge yok edil- 55 Şenyüz, s. 444-445. 56 Hakeri, s. 534. 57 Hakeri, s. 538. 58 Mercimek/Gerçek, s. 208. 59 Kızılot/Kızılot, s. 596. 60 Batun, s.e.t. 25.01.2018.