Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

332 Vergi Kaçaklığı Suçunda İştirak Doktrinde “menfaat” kavramının muğlaklığı eleştirilmiştir. 85 Men- faat gözetme neye göre saptanacaktır? Örneğin, yalnızca işini kaybet- memek için işverenin sahte belge basma fiiline yardım eden kişi men- faat gözetmiş sayılacak mıdır? 86 Bu soruya cevap verirken 5728 sayılı Kanun’dan önce madde metninde “maddi menfaat” ifadesinin değiştiri- lerek yalnızca “menfaat” ifadesinin kullanıldığının göz önüne alınması gerektiği kanaatindeyim. Diğer bir ifade ile kanun koyucunun bu tercihi bilinçli yaptığının kabulü ile yalnızca parasal menfaatin değil, her türlü menfaatin dikkate alınması gerekmektedir. 87 Örnek olarak, maaşı aynı kalmakla birlikte sahte fatura düzenlemesi karşılığında izine çıkmasına izin verilen veya işyerinde çalıştığı pozisyonu yükseltilen kişi menfaat elde etmiş sayılmalıdır. Bunun gibi manevi menfaat gözetilerek, örne- ğin dostluk kurmak amaçlı olarak suça iştirak gerçekleştirilebilir. Tartışılması gereken bir başka husus, “menfaat gözetmek şartıyla” şeklindeki ifadenin, “suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması” şeklinde değiştirilmesinin nedenidir. Değişiklik öncesi halde “men- faatin gözetmek” , lafzi yorumla “menfaat beklemek, ummak” anlamına geleceğinden, burada menfaatin gerçekleşmiş olmasına gerek bulun- mamaktadır. Ancak yapılan değişiklik sonucu getirilen “menfaatinin bulunmaması” ifadesi, lafzi yorum ile “menfaatin elde edilmemesi” anla- mı gelmektedir. Kanun koyucunun bu tercihi bilinçli yaptığının ka- bulü ile suçun işlenmesinde menfaati bulunmayan, menfaat beklentisi olmasına rağmen bu beklentisini elde edememiş veya menfaati elde ettiği tespit edilemeyen iştirakçinin cezası 360. maddeye göre indiril- melidir. 88 Doktrinde eleştirilmiş başka bir husus, vergi kaçakçılığı suçuna iştirak edene verilecek ceza bakımından, menfaat elde etme kriterinin neden getirildiğidir. Zira bu suç için fail açısından dahi vergisel ka- 85 Kızılot/Kızılot, s. 595; Bayar, s. 134. 86 Bayar, s. 134. 87 Uğur/Elibol, s. 266. Aksi görüş için bkz. Batun, s.e.t. 25.01.2018: Batun, buradaki menfaatin maddi menfaat olduğunu ve para, taşınır ve taşınmaz mallar gibi mad- di olarak değer ifade eden tüm unsurların kavram içine girdiğini belirtmiştir; Bkz. Taştan, s. 116-117: “Buradaki menfaattin, maddi bir menfaat olması gerekir. Başka bir deyişle manevi menfaat, örneğin aralarındaki husumet nedeniyle bir kimse- den intikam alma saiki ile hareket etme, VUK’un 360. maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir. 88 Uğur/Elibol, s. 267.