Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

33 TBB Dergisi 2018 (137) Mehmet ALKAN cısı olan AİHM, askeri disipline karşı gerçek bir tehdidin bulunması halinde, Sözleşmeci Devletlerin ifade özgürlüğüne kısıtlamalar koya- bilmelerinin mümkün olduğunu, bu maddenin sözleşmeci devletlerin egemenlik alanında bulunan diğer insanlara olduğu gibi askerlere de uygulanacağını kısaca ifade özgürlüğünün kışlanın kapısında durma- dığına dair kararlar vermiştir. AB Adalet Divanına göre de kurumların faaliyetlerine giren alanlarda ve hatta kendilerini istihdam eden ku- rumların görüşleri ile çatışsa ya da bu görüşlerden ayrılsa bile perso- nel ifade özgürlüğünden yararlanmalıdır. 47 İfade özgürlüğü, Sözleşme’nin 10. maddesindeki bazı istisnala- ra tabidir; ancak bu istisnalar dar yorumlanmalıdır ve kısıtlamaların gerekliliği ikna edici bir şekilde ortaya koyulmalıdır. 48 Temel hak ve hürriyetler söz konusu olduğunda asıl olan sınırlama değil serbestlik olmalıdır. Askerleri sadece emir alan, “evet, hayır, emredersiniz” dışında kelime kullanmayan, düşünmeyen, düşündüğünü ifade etmeyen ve konuşmayan kişiler olarak görmek çağımız anlayışına uygun düşen bir tarz değildir. Askerlerin görev alanlarında kendilerini doğrudan ilgilendiren konulardaki siyasi faaliyetleri veya eksiklikleri eleştirmesi, dile getir- mesi en doğal haklarıdır. Bu hakkın kullanılması ülkenin savunma sis- temine ve ordunun etkinliğine bir tehdit oluşturmadığı sürece engel- lenmemeli, bilakis gelişim ve değişim için teşvik edilmeli ve koruma altına alınmalıdır. Herkesin olduğu gibi askerlerin de yaşama, maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı vardır. Bir hata varsa bedelini öncelikle ödemesi gereken o hatayı yapanlardır. Askersen sorgusuz sualsiz öleceksin diye bir kural kabul edilemez. İfade özgürlüğü birey olmanın önde gelen şartıdır, insan düşüncesiyle vardır ve düşündüğü sü- rece insandır. Vatan senden hayat umar, Sen yaşarsan o canlanır; Vatan için ölmek de var, Fakat borcun yaşamaktır. * 47 Paul Mahoney, Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Serbest Konuşma Öz- gürlüğü, İfade Özgürlüğü, AİHM Başkanı Nicolas Bratza’ya İthafen Kaleme Alın- mış Makaleler, Avrupa Konseyi Yayını, s.240. 48 07.12.1976 tarihli Handyside/Birleşik Krallık kararı, prg.49, Başvuru no.5493/72; 08.07.1986 tarihli Lingens/Avusturya kararı, prg.41, Başvuru no.9815/82; 23.09.1994 tarihli Jersild/Danimarka kararı, prg.37, Başvuru no.15890/89. * Tevfik Fikret, “Küçük Asker” şiirinden.