Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

39 TBB Dergisi 2018 (137) Ümit GÜVEYİ vatandaşlık koşulu aramaksızın, yerel düzeyde seçme hakkı tanımakta- dır. 1 Bu durum, seçme ve seçilme hakkının tam bir insan hakkı olarak görülememesine dayanak teşkil etmektedir. 2 Zira insan hakları, geniş kapsamlı niteliği gereği, salt insan olmak nedeniyle doğuştan sahip olunan hakları ihtiva etmektedir. 3 İnsan haklarının süjesi, herhangi bir siyasal sınırlandırmaya gitmeksizin, herkes olarak ifade edilebilmekte- dir. Bu nedenle seçme ve seçilme hakkını, insan haklarından ayırmak adına, kamu hürriyetleri kapsamında yer alan bir vatandaşlık hakkı olarak değerlendirmek (nitelendirmek) mümkündür. 4 Seçme ve seçilme hakkı, kişinin devlet yönetimine katılımını sağ- laması hasebiyle aktif statü hakları , siyasal haklar ya da katılma haklar ı gibi sınıflara da dâhil edilebilmektedir. Bir diğer sınıflandırma olan klasik hak-sosyal hak ayrımına göre ise seçme ve seçilme hakkının siyasal hak olması nedeniyle klasik haklar kategorisinde yer aldığını söylemek mümkündür. Diğer taraftan seçme ve seçilme hakkının ortaya çıkış sürecine göre birinci kuşak haklar arasında yer aldığı da kabul edilmek- tedir. 5 Ancak bahse konu hak sınıflandırmalarının, aynı hakkın birden fazla sınıflandırmaya girebilmesi nedeniyle günümüzde önemini yitir- diği ve mutlak olmadığı unutulmamalıdır. 6 II. SEÇME VE SEÇİLME HAKKININ DEMOKRASİ BAKIMINDAN İHTİVA ETTİĞİ DEĞER Egemenlik anlayışının teokratik yaklaşımdan uzaklaşarak demok- rasi yönündeki gelişimi, halk egemenliği ya da millet egemenliği olarak anılan günümüz demokratik egemenlik anlayışı nın ortaya çıkışına zemin hazırlamıştır. 7 Gerek halk egemenliği gerekse millet egemenliği anla- yışının günümüzde kazandığı ortak nitelik, demokratik temsil kurumu- 1 Sarah Song, “Democracy and Noncitizen Voting Rights”, Citizenship Studies, Cilt 13, 2009, s. 608, http://dx.doi.org/10.1080/13621020903309607 , (06.06.2017). 2 Mustafa Erdoğan, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara 2012, (İnsan Hakları), s. 267-268. 3 Anıl Çeçen, İnsan Hakları, Gündoğan Yayınları, Ankara 1995, s. 26. 4 Münci Kapani, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, Ankara 1993, s. 11-12. 5 Halil Kalabalık, İnsan Hakları Hukuku: Kavram, Uygulama, Hak ve Ödevler, Seç- kin Yayıncılık, Ankara 2013, s. 61-65. 6 Mehmet Semih Gemalmaz, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş Cilt 2, Legal Yay. İstanbul 2012, s. 674; Kalabalık, s. 59. 7 Şeref İba, Anayasa Hukuku ve Siyasal Kurumlar, Turhan Kitabevi, Ankara 2008, s. 53.