Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

54 Türkiye’de Seçme ve Seçilme Hakkı Boyutunda Yaşanan Demokratikleşme Sürecinin ... Tablo 2. Türkiye’de Oy Hakkının Demokratik İlkeleri Dâhilinde Seçme Hakkının Gelişimi İlke Yıl Yaşanan gelişme Genel oy ilkesi → 1934 Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması. Eşit oy ilkesi → 1876 Seçme hakkının ilk uygulamasından bu yana eşit oy ilkesi mevcut. Gizli oy ilkesi → 1950 5545 sayılı Kanun m. 90-91 kapsamında mühürlü zarf ve kapalı oy verme yerinin seçmene sağlanması. Açık sayım ve döküm ilkesi → 1950 5545 sayılı Kanun m. 101 ile aleni sayımın kabul edilmesi. Serbest oy ilkesi → 1950 Gizli oy ilkesinin tesisi ve Yüksek Seçim Kurulu’nun kuruluşu. Hukuki güvence ilkesi → 1954 YSK’nın seçimlerin yönetimi ve denetimi konusunda tekelci yetkiye kavuşması. Türkiye’de, eşit oy ilkesinin sapması olan çoğul ya da katmerli oy uygulamasına hiçbir zaman başvurulmamıştır. Diğer bir ifadeyle Türkiye’de eşit oy ilkesi, seçme hakkının ortaya çıkışından bu yana var- lığını sürdürmektedir. 1876 Anayasası’ndan bu yana, seçme hakkına sahip olan her bir kimsenin yalnızca tek bir oy hakkının olduğu kabul edil- mektedir. 56 Eşit oy ilkesinin diğer unsuru ise her oyun eşit ağırlığa sahip olması dır. Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi tarafından 2011 yılında verilmiş olan iptal kararı önem arz etmektedir. Bahsi geçen kararında Mahkeme, nüfusuna bakılmaksızın her ile asgari iki temsilci verilme- sini öngören yasa değişikliğini eşit oy ilkesine aykırı bulmuştur. Mah- kemeye göre, “… Dava konusu kuralla… nüfusu az olan illerde kullanılan oylar daha ağırlıklı hale getirilmekte, böylece bu illerde yaşayan seçmenlerle nüfusu daha fazla olan illerde yaşayan seçmenler arasında, kullanılan oyların ağırlığı konusunda farklılık yaratılarak eşitsizliğe yol açılmaktadır... ”. 57 Böy- 56 Karamustafaoğlu, s. 137. 57 Anayasa Mahkemesi, 10 Şubat 2011 tarih ve E. 2009/88, K. 2011/39 sayılı Karar, Anayasa Mahkemesi Kararlar Bilgi Bankası, http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/ Karar/Content/ee68b180-5e36-4f2d-ba33-52fc6cff7c81?excludeGerekce=False&w ordsOnly=False, (03.06.2018).