Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

55 TBB Dergisi 2018 (137) Ümit GÜVEYİ lelikle Anayasa Mahkemesi, eşit oy ilkesini pekiştirir nitelikte, nüfus ile orantılı temsil prensibi lehine tavır takınmıştır. 58 Serbest oy ilkesi , kişinin oy hakkını kullanırken hür iradesine zarar verecek nitelikte herhangi bir dış baskıya maruz kalmamasını ifade et- mektedir. 59 Gizli oy ilkesi , serbest oy ilkesi bakımından olmazsa olmaz niteliği haizdir. Ancak serbest oy ilkesi, gizli oy ilkesinden daha geniş bir koruma alanına sahiptir. 60 Gizli oy ilkesi de kişinin dış baskılardan korunabilmesi amacına hizmet etmektedir. 61 Gizli oy ilkesi , oy pusulası için kapalı zarf ile gizli oy kullanma yeri nin seçmene sağlanması suretiyle uygulanır. Türkiye’de 1950 yılına kadar gizli oy ilkesinin benimsene- mediği kabul edilmektedir. 62 Açık sayım ve döküm ilkesi ise gizli oy ilke- sinin adeta tamamlayıcısıdır. Açık sayım ve döküm ilkesi, kullanılan oyların kamuoyuna açık ve şeffaf bir biçimde, denetim altında sayıl- masını ifade etmektedir. Söz konusu ilke temelinde, seçim yolsuzluk- larının önlenmesine hizmet etmektedir. 63 Hukuki güvence ilkesi , seçim uyuşmazlıklarının yargısal çözümü ilkesi ya da seçimlerin yargı organlarının gözetim ve denetiminde yapılması ilke- si gibi farklı ifadelerle anılabilmektedir. Bahsi geçen ilke, oy hakkına ilişkin demokratik ilkelerin hukuken tanınması ve yargı eliyle korun- masını öngörmektedir. Böylelikle oy hakkının demokratik ilkelerinin uygulanırlık kazanması sağlanabilmektedir. Türkiye’de bu mecradaki en mühim gelişme, Yüksek Seçim Kurulu ( YSK ) konusunda yaşanmıştır. 1950 yılında kurulan YSK, seçimlerin yönetimi ve denetimi konusun- daki tekelci yetkisini ancak 1954 yılında, 6272 sayılı Kanun ile kaza- nabilmiştir. 64 Bu bağlamda, 1954 yılından itibaren Türkiye’de hukuki güvence ilkesinin de pozitif hukuk çerçevesinde tesis edildiğini söyle- mek mümkündür. 58 Kararın ayrıntılı tahlili için bkz. Hikmet Tülen, “Milletvekillerinin Seçim Çevre- lerine Dağıtımı Sorunu ve Anayasa Mahkemesi’nin 2011/39 sayılı Kararı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Cilt: 15, Sayı: 4, 2011, s. 289- 325. 59 Karamustafaoğlu, s. 157; Yavaşgel, s. 74. 60 Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2009, s. 266; Gözler, s.715. 61 Güveyi, s. 45-46. 62 Karamustafaoğlu, s. 157-158. 63 Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2010, s. 91; Gözler, s. 716. 64 Güveyi, s. 118-119.