Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

61 TBB Dergisi 2018 (137) Ümit GÜVEYİ Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi %10 seçim barajını 1995 yılında irdelemiştir. Bahse konu karara göre; “ …Yasama organının anayasal çerçeveye bağlı kalarak takdir ettiği sınırlama ve aşırı sayılmayacak düzeydeki baraja rakam ve oran olarak elatmak, yargısal denetimin amacıyla bağdaşmaz. Kaldı ki % 10’luk baraj yönetimde istikrar ilkesine uygundur ve temsilde adalet ilkesiyle de bağdaşmaktadır… ”. 71 Kararda Anayasa Mahke- mesi aktivist bir tutum takınmaktan kaçınmış ve seçim barajının oran bakımından temsilde adalet ilkesiyle uyumlu bulunduğunu ifade et- miştir. 2008 yılına gelindiğinde seçim barajı meselesi bu kez AİHM ta- rafından incelenmiştir. Yumak-Sadak Kararı ’nda AİHM, %10 oranında- ki seçim barajının AİHS’ne aykırılık teşkil etmediği yönünde hüküm kurmuş; diğer taraftan Mahkeme aynı kararında, Türkiye’de uygulan- makta olan seçim barajı oranının Avrupa uygulamaları karşısında aşırı yüksek olduğuna işaret etmiştir. 72 AİHM’nin konuya ilişkin görüşünün ifadesi özetle şu şekildedir; …Türkiye haricinde yalnızca üç devletin, yüksek seçim barajı kabul et- tiğini anlaşılmaktadır. Liechtenstein seçim barajını %8, Rusya Federasyonu ve Gürcistan ise %7 olarak tespit etmiştir. Devletlerin üçte biri %5’lik, on üçü ise daha düşük bir seçim barajı belirlemiştir. Nisbi seçim sistemine sahip diğer devletler baraj uygulamamaktadır… Sonuç olarak AİHM, genel olarak %10’luk seçim barajının aşırı yüksek olduğu kanısındadır. 73 Böylelikle AİHM; Türkiye’de uygulanmakta olan seçim barajının, Sözleşme’nin ilgili pozitif hükmüne aykırılık teşkil etmiyor dahi olsa, demokratik uygulamalar nezdinde demokrasi bakımından sıkıntılı bir nitelik taşıdığını vurgulamaktadır. Gerçekten de %10 oranındaki se- çim barajının temsilde adalet bakımından demokrasiye aykırılık teşkil ettiğini söylemek mümkündür. Zira eleştiriye konu yüksek seçim barajı sebebiyle 1987 seçimlerinde %19,5, 1991 seçimlerinde %0,5, 1995 se- 71 Anayasa Mahkemesi, 18 Kasım 1995 tarih ve E. 1995/54, K.1 995/59 sayılı Karar, Resmi Gazete, 21 Kasım 1995, Sayı: 22470, http://www.anayasa.gov.tr/index. php?l=manage_karar&ref=show&action=karar&id= 1242&content=temsilde%20 adalet, (01.06.2018). 72 Güveyi, s. 99. 73 AİHM, Yumak ve Sadak-Türkiye Davası, (Başvuru Numarası: 10226/03, Karar Ta- rihi: 8 Temmuz 2008), http://www.yargitay.gov . tr/aihm/upload/10226-03.pdf, (01.06.2018).