Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

70 Türkiye’nin Hükümet Sistemleri Üzerine Bir Değerlendirme nitelikli bir tanım olmadığı gerçeğinden hareketle şu şekilde bir tanım vermek mümkündür: Devletin özellikle yasama ve yürütme şeklinde- ki kuvvetlerinin/erklerinin ne tür bir denge gözetilmek suretiyle da- ğıtılacağı esasından hareketle anayasal demokrasilerde ve demokratik olmayan rejimlerde tatbik edilen kural ve kurumlar manzumesine hü- kümet sistemi denir. 2 Hükümet sistemlerinin sınıflandırılmasında, yasama ile yürütme- nin hangi organda birleştiği veya bunlar arasındaki ilişkinin yoğunlu- ğu temel hareket noktası olmuştur. Dolayısıyla hangi hükümet sistemi olursa olsun, yargının yasama ve yürütme organlarından bağımsız tu- tulması esastır. Öte yandan yargının, yasama ve yürütme kuvvetlerinden ayrı, ba- ğımsız bir kuvvet olup olmadığı hukuk doktrininde tartışmalıdır. Bir görüşe göre, bir devlette mantıken yalnızca iki kuvvetin varlığı söz konusudur: Kanunları yapan kuvvet ve bunları icra eden kuvvet. Yar- gı fonksiyonu ise bir uyuşmazlık dolayısıyla, kanunun uygulanmasın- dan ibarettir. Bu nedenle yargı fonksiyonu da, yürütme kuvvetinin bir unsuru, bir parçası saymak gerekir. Hatta bazı yazarlara göre, yargı- nın tam manasıyla bağımsız bir kuvvet olabilmesi, ancak hâkimlerin, egemenliğin tek ve gerçek sahibi bulunan halk tarafından seçilmeleri koşuluna bağlıdır. 3 Bununla beraber Özbudun’un belirttiği gibi yargının üçüncü bir kuvvet olup olmadığı tartışmasında varılabilecek sonuç ne olursa ol- sun, şu gerçeği önemle belirtmek gerekir ki, bu tartışmanın hâkimlerin bağımsızlığı sorunu ile bir ilişkisi söz konusu değildir. Hâkimlerin ba- ğımsızlığı, hukuk devletinin vazgeçilmez bir koşulu olarak tüm de- mokratik hukuk devletlerinde benimsenmiş olan bir ilkedir. O halde hâkimlerin bağımsızlığı kuvvetler ayrılığı teorisinin bir sonucu olma- dığı gibi, bağımsız bir yargı kuvvetinin varlığına da bağlı değildir. 4 Genel olarak Hükümet sistemlerini kuvvetler birliğine dayanan ve kuvvetler ayrılığına dayanan sistemler olmak üzere ikiye ayırmak 2 Mustafa Erdoğan, Anayasa Hukuku, Orion Yayınları, Ankara 2007, s. 13. 3 Ergun Özbudun, TürkAnayasaHukuku, Yetkin Yayınları, 9. Baskı, Ankara 2008, s. 384. 4 Özbudun, TürkAnayasaHukuku, s. 384-385.