Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

71 TBB Dergisi 2018 (137) Ömer KESKİNSOY/Semih Batur KAYA mümkündür. Ayrıca hükümet sistemi ile devlet sistemi farklı şeylerdir. Bu çerçevede; federal devlet türünde başkanlık sistemi uygulanabile- ceği (örneğin ABD) gibi, parlamenter sistem (örneğin Almanya), mec- lis hükümeti sistemi (örneğin İsviçre gibi) veya yarı-başkanlık sistemi de (örneğin Rusya) uygulanabilir. Aynı şekilde üniter devlet türünde yarı-başkanlık sistemi (örneğin Fransa), benzer şekilde parlamenter sistem (örneğin Yunanistan, Türkiye 1961-2018) uygulanabileceği gibi, başkanlık sistemi de (örneğin, Şili, Azerbaycan gibi) uygulanabilir. B. Kuvvetler Birliğine Dayanan Yönetim Şekilleri Kuvvetler birliğine dayanan hükümet modellerinden birincisi olan diktatörlükte; yasama, yürütme bazen yargı yetkisi dâhil yetkile- rinin tek kişide toplanması söz konusu olup, 5 yönetim önceden belli ve müesses bir nizama göre işlemez. 6 Günümüzde diktatör yapılanmaya dayalı devlet örneği yoktur. Kuvvetler birliğine dayanan hükümet modellerinden ikincisi olan monarşide; yasama ve yürütme erkleri yürütmede toplanır. Lakin dik- tatörlükten farklı olarak, yönetim yetkisine sahip padişah, kral, hakan, ya da hükümdar bakımından önceden belirlenmiş kurallar manzume- si muvacehesinde işleyen bir istem vardır. Kuvvetler birliğine dayanan hükümet modellerinden üçüncüsü olan meclis hükümeti sisteminde; yasama ve yürütme yetkileri ya- samada toplanır. 7 Prototipi İsviçre olan meclis hükümeti modeli 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’yla bir dönem Türk tarihinde de uygula- nan bir hükümet modelidir. 8 “Konvansiyonel sistem” olarak da ifade edilen bu sistemde, yasama ve yürütme güçleri mecliste toplanır ve düzenleme yetkisini haiz meclis, çıkardığı kanunların icrasını kendi üyeleri arasından seçtiği icra vekilleri eliyle deruhte eder. 9 5 Hüseyin Nail Kubalı, Anayasa Hukuku Dersleri, Kutulmuş Matbaası, İstanbul 1971, s. 366. 6 Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, Ankara 2008, 181. 7 Kubalı, s. 367. 8 İlhan Arsel, Türk Anayasa Hukuku’nun Umumî Esasları, Ankara 1962, s. 46 ve 66. 9 Bilal Canatan, Anayasa Hukuku, DetayYayıncılık, 2. Baskı, Ankara 2012, s. 3.