Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

79 TBB Dergisi 2018 (137) Ömer KESKİNSOY/Semih Batur KAYA bb. Yasama Bakımından Padişahın yasama üzerinde hâkimiyeti bulunmaktadır. Çünkü Pa- dişah Meclis-i Umumiyi vaktinden evvel açmak, çalışma zamanını kı- saltmak ve uzatmak yetkilerini haizdir. Bunların yanı sıra Meclis kural olarak padişahın, dâhili ve harici hususlarda önemli gördüğü konuları havi nutku ile açılır (KE. m. 44, 45). Meclisi Umumi (Mebusan Meclisi- Ayan Meclisi) üyelerinin vatana bağlılık yeminin yanı sıra padişaha da bağlılık yemini etmeleri gerekir (KE. m. 46). Heyeti Ayan azalarını padişah atar (KE. m. 60). Kanun teklifi verme yetkisi vükela heyetine (bakanlar kurulu) aittir. Meclisi Umumi üyeleri ancak padişahın izni ile kanun teklifi verebilir (KE. m. 55). Padişahın anayasa değişiklikle- ri hakkında kanunlar dâhil, kanunlar üzerinde ‘mutlak veto’ yetkisi vardır. Dolayısıyla padişahın onaylamadığı bir kanunun, hiçbir şekil- de yürürlük kazanması mümkün değildir. Daha önce bir kanun için padişahın izninin bulunması, hakeza meclisler tarafından kanunun oybirliğiyle kabul edilmiş olması neticeyi değiştirmez (KE. m. 54, 116). bb. Yürütme Bakımından Padişahın yürütmenin tek hâkimi konumunda olduğu muhakkak- tır. Zira Kanun-ı Esasi ile Saltanatkaldırılmamış, bilakis “… sülalei âli Osman’dan usulü kadimesi veçhile ekber evlada aittir .” hükmüyle anaya- sal güvenceye kavuşturulmuştur (KE. m. 3). Padişahın hukuki açıdan; cezai, hukuki ve siyasi sorumluluğunun bulunmadığı hususu, “ Zatı Hazireti Padişahinin nefsi hümayunu mukaddes ve gayri mesuldür .” hük- müyle anayasal garanti altına alınmıştır (K.E. m. 3). Padişahın; bakanları atama, azletme yetkilerinin bulunması, icra- nın başındaki tek yetkili oluşu, orduların komutanı vasfını taşıması, savaş veya barış ilanı yetkisine sahip olması, uluslararası anlaşma yap- ma yetkisinin uhdesinde bulunması, af yetkisine sahip olması, para basılmasına karar verme yetkisinin padişaha ait olması sistemin mut- lak monarşik yapıya dayandığını gösteren ve padişahın sahip olduğu önemli yetkilerinden bir kısmıdır. 30 Ayrıca, hükümetin güvenliğini bo- zanları sürgün etme yetkisi padişaha aittir (KE. m. 113). 30 Bu yetkilerin dayanağı olan 7 inci maddeye göre; “Vükelânınazilvenasbiverütbev emenasıptevcihivenişanitasuveeyalâtımümtazeninşeraitiimtiyaziyelerinetevfikani crayıtevcihatıvemeskukatdarbıvehutbelerdenamınınzikrivedüveliecnebiyeilemu- ahedatakdiveharbvesulhilânıvekuvveiberriyevebahriyeninkumandasıveharekatıa skeriyeveahkâmıseriyevekanuniyeninicrasıvedevairiidareninmuamelatınamüteal- liknizamnamelerintanzimivemücazaatıkanuniyenintahfiliveyaaffıvemeclisiumu- mininaktvetatilivelodeliktizaheyetimebusanınazasıyenidenintihapolunmakşarti- lefeshihukukumukaddeseiPadişahicümlesindendir.” Bkz. Gözübüyük (2005): s. 5; “https://anayasa.tbmm.gov.tr/1876.aspx” , E.T: 30.04.2016.