Türkiye Barolar Birliği Dergisi 137.Sayı

81 TBB Dergisi 2018 (137) Ömer KESKİNSOY/Semih Batur KAYA cc. Değerlendirme 1876 Kanun-ı Esasi ile Osmanlı İmparatorluğunun geleneksel devlet yapısından taviz verilmemiştir. Tam tersine bu husus anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Dolayısıyla her ne kadar Anayasada; yasama, yürütme ve yargı ayrı ayrı düzenlenmiş olsa da bu durum kuvvetler ayrılığının benimsendiği ve bir firenler-dengeler mekaniz- masının varlığı mahiyetinde düzenlemelerin tercih edilmiş olduğu an- lamına gelmemektedir. Kısaca Kanun-ı Esasi ile malumun ilanından ibaret ve ferman nitelikli bir Anayasadan öteye geçilememiştir. II. Meşrutiyet süreci de dâhil olmak üzere 1876 Kanun-ı Esasi’de gerçekleştirilen 1909 değişiklikleri kapsamında padişahın sorumlu- luğuyla alakalı yukarıda aktarılan 5 inci maddede değişiklik yapıl- mamıştır. Böylece, Osmanlı İmparatorluğu’nda, I. ve II. Meşrutiyet dönemleri dâhil, Padişahın hukuki, cezai ve siyasi olmak üzere sorum- luluğunu ihtiva eden bir düzenleme yoktur. 1909 değişiklikleriyle padişah ile meclis arasında yetkilerin pay- laştırılması esasına dayalı meşrutî monarşiye geçiş mahiyetinde dü- zenlemelerin yapılması suretiyle parlamenter monarşiye dönüşmeye başlayan yeni bir yürütme yapısı ortaya çıkmıştır. b. 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu Dönemi 1921 Anayasası; Devlet güçlerinin yürütmede ve onu temsil eden padişahta toplanması esasına dayanan 1876 Kanun-ı Esasiye tepki olarak, 34 kuvvetler birliği esas dayanan 35 ancak erklerinin yasamada toplandığı 36 meclis hükümeti modeliyle ilgi düzenlemeler getirmiştir. Dolayısıyla bu Anayasa, yasama ve yürütme kuvvetlerinin seçilmiş bir mecliste toplandığı 37 ve meclisin mutlak üstünlüğünün kabul edildi- ye dairise Şurayı Devlete ve iş bu Kanunu Esasiden ise Heyeti Ayana aittir.” 34 Gamze İrez, 1982 Anayasası’na Göre Cumhurbaşkanının Seçimi ve Görevleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2009, s. 19. 35 ErgünTaşçı, 1982 Anayasası’nda Cumhurbaşkanının Konumu, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2005, s. 13. 36 Yavuz Abadan ve Savcı Bahri, Türkiye’de Anayasa Gelişmelerine Bir Bakış, AjansTürk Matbaası, Ankara 1959, s. 55; Atilla Özer,Başkanlık Hükümeti Sistemi ve Sistemin Türkiye’de Uygulanabilirliği, 2 inci Baskı, Şekerbank, Ankara 1998, s. 79. 37 Ergun Özbudun, 1921 Anayasası, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu