Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

136 Katma Değer Vergisi İndirimi Şartlarına Türkiye ve Avrupa Birliği’nin Yaklaşımı GİRİŞ Katma değer vergisinin (KDV), harcamalar üzerinden alınan vergi- lerin en gelişmiş ve modern türü olduğu ifade edilmektedir. 1 KDV’nin dünyada hızla yükselişinde, verginin kapsamının geniş olması nedeni ile düşük oranlı uygulanabilmesi; tarafsız olması; tasarrufu teşvik ede- rek enflasyonist baskıları önlemesi; haksız rekabeti önlemesi ve vergi sistemi kontrolünün kolay olması gibi avantajlarının kuşkusuz önemli bir yeri bulunmaktadır. Ancak KDV’nin indirimmekanizmasına sahip olması, bu verginin tercih edilmesinde en önemli etken olarak karşımı- za çıkmaktadır. Türkiye, 1984 yılında, Avrupa Birliği’nin 6. Konsey Direktifini te- mel model alarak KDV sistemini uygulamaya koymuştur. Türkiye’de uygulanan KDV Kanunu’nun, matrah, vergiyi doğuran olay, vergilen- dirme yeri, muafiyet ve istisnalar, indirim hakkı ile ilgili konularda ana hatlarıyla Avrupa Birliği katma değer vergisi mevzuatı ile önemli ölçüde uyumlu olduğunu söylememiz mümkündür. Bunun yanında, katma değer vergisi yasası hazırlanırken 6. Direktif temel alınmasına rağmen, Türkiye’nin ve Avrupa Birliği’nin KDV mevzuatında ve uy- gulamalarında bir takım farklılıklar olduğu görülmektedir. 2 Katma değer vergisine ilişkin Avrupa Birliği ile Ülkemizdeki mev- zuat ve uygulama farklılıklardan birini, yukarıda KDV Kanunu’muz- da ana hatları ile uyumlu olduğunu belirttiğimiz indirimmekanizması oluşturmaktadır. Çalışmamızda ülkemizde ve Avrupa Birliği’nde uy- gulanan KDV indiriminin şartları incelenerek, indirim hakkından ya- rarlanılabilmesi için gereken şartların karşılaştırmalı değerlendirmesi yapılmaya çalışılacaktır. KDV ile hedeflenen amacın gerçekleşebilmesinin en önemli koşu- lunun, indirim hakkından mükellefin sağlıklı bir şekilde yararlanması olduğu yaklaşımına sahip olan Avrupa Birliği’nin KDV mükellefi kav- ramı, gerek mevzuat gerekse Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) kararlarıyla desteklenerek çalışmamızın ilk bölümünde, Ülkemizdeki KDVmükellefi kavramı ile karşılaştırmalı olarak masaya yatırılacaktır. 1 Mualla Öncel, Ahmet Kumrulu, Ahmet Çağan, “Vergi Hukuku”, 19. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2010, s. 401 2 Ergül Tunç, “Katma Değer Vergisi’nde İndirim ve İade Uygulamaları (Avrupa Birliği ve Türkiye Karşılaştırması)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacette- pe Üniversitesi Sosyal Birlimler Enstitüsü, Maliye ABD, Ankara 2007, s. 98