Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

179 TBB Dergisi 2018 (138) Orhan EROĞLU zın, duruşmaya gelen tarafın iddia veya savunmasını değiştirebileceği veya genişletilebileceğinin ihtar edilmesi şarttır. Yapılacak olan değişiklik ile bir tarafın ön inceleme duruşmasına mazeretsiz olarak gelmemesi halinde, duruşmaya gelen tarafın iddia- sını veya savunmasını dilediği şekilde değiştirebilme ve genişletebil- me hakkı elinden alınmaktadır. Yapılacak olan değişiklik her ne kadar doğrudan etkilemese de dolaylı olarak ıslaha başvurma anını, ön in- celeme duruşmasına taraflardan birinin mazeretsiz olarak katılmama- sı halinde, duruşmaya gelen taraf açısından etkileyecektir. Çünkü bu durumda, duruşmaya gelen taraf iddiasını veya savunmasını ıslaha gerek olmadan değiştirip genişletebilecektir. Duruşmaya gelen taraf açısından bir değerlendirme yapıldığında, bu taraf için ıslaha başvur- ma anı ön inceleme duruşmasının tamamlanması ile başlayacaktır. Yapılması tasarlanan değişiklik ile ön inceleme duruşmasına ilişkin istisna kaldırılacak ve buna bağlı olarak, ön inceleme duruşmasına taraflardan birinin mazeretsiz olarak gelmemesi halinde duruşmaya gelen kişi açısından da ıslaha başvurma anı dilekçelerin teatisi aşama- sının tamamlanması ile başlayacaktır. Yani, ön inceleme duruşmasına taraflardan birinin mazeretsiz olarak gelmemesi halinde, duruşmaya gelen taraf iddiasını veya savunmasını ancak ıslah veya karşı tarafın açık muvafakati ile değiştirip genişletebilecektir. HMK’ da ön inceleme duruşmasına ilişkin düzenlemeye yer ve- rilmesinde güdülen amaç; dava şartları ve ilk itirazlar hakkında bir karara varabilmek ve uyuşmazlık konusunu tespit etmek için taraf- ların dinlenilmesi, iddia ve savunmalar kapsamında uyuşmazlık ko- nularının tespit edilmesi, tarafların sulh olmaya veya arabuluculuğa başvurmaya teşvik edilmesidir. Ön inceleme duruşmasının sonunda düzenlenen tutanağın önemi, HMK m. 140/3’ de de belirtildiği üzere tahkikatın bu tutanak esas alınarak yürütülecek olmasıdır. Ön incele- me duruşmasına ilişkin istisna, taraflardan birinin ön inceleme duruş- masına mazeretsiz olarak gelmemesi halinde duruşmaya gelen tarafın iddiasını veya savunmasını dilediği şekilde değiştirip genişletebilme- si, özü itibari ile ön inceleme duruşmasına katılımın sağlanması amacı ile konulmuştur. 49 Kanun koyucu ön incelemeye vermiş olduğu önemi bu istisna ile göstermiş, ön inceleme duruşmasına gelen tarafı avan- 49 Görgün, s. 229; Postacıoğlu/Altay, 493; Tanrıver, s. 692.