Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

190 Islah ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair ... ın bozma ilamı ile bozma lehine olan taraf açısından usulü kazanılmış hak oluşmaktadır. 69 Yargıtay’ ın bozma kararına uyma ile iki türlü usu- lü kazanılmış hak meydana gelecektir. Bunlar; bozmaya uyma kararı ile birlikte bozma lehine olan taraf açısından ve bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalarak kesinleşmesidir. 70 “Oturumda tanık dinletme isteğine karşı itiraz yapılmaması nedeniyle bu yönden taraflar arasında usulü kazanılmış hak meydana gelmiştir. Sonradan taraflar yek- diğeri aleyhine bu kazanılmış hakkı bertaraf edemezler.” (Umar, s. 627); Umar’ ın görüşü hakkaniyet açısından daha yerindedir. Gerçekten de usulü kazanılmış hakkın sınırları iyi çizilmelidir. Kişinin sessiz kalmış olması ikrar mahiyetinde de- ğildir. Usul hukukunda sükût ikrar değil inkârdır. Bu kapsamda sessiz kalınma- nın ikrar kapsamında değerlendirilmesi ve usulü kazanılmış hak yaratılması ye- rinde değildir. Hâkimin böyle bir olayla karşı karşıya kalması halinde sessiz kalan tarafa tanık dinletme talebi ile alakalı söz vermeli ve gerçek iradesini anlamalıdır. 69 Bilirkişi raporuna itiraz edilmemesi halinde meydana gelen usulü kazanılmış hak ile ilgili bakınız Y.17.HD ., 13.09.20177, E. 2016/14455, K. 2017/7655; “HMK’nın 281.madde hükmüne göre, yargılama sırasında yanlardan birinin bilirkişi rapo- runa itiraz etmemesi, itiraz eden taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşturur. Ta- raflardan biri bilirkişi raporuna itiraz etmez, diğer tarafın itirazı üzerine ya da mahkemece kendiliğinden yeni bir bilirkişi raporu alınır ve sonuncu rapor, önceki rapora itiraz edenin daha da aleyhine olursa, önceki rapor itirazda bulunmayan yönünden kesinleşeceğinden itiraz eden taraf lehine oluşan usuli kazanılmış hak gereği, mahkemece itiraz edenin lehine olan bilirkişi raporuna göre karar veri- lir.” Yemin teklifi sonucu oluşan usulü kazanılmış hak ile ilgili bakınız; Y.14.HD ., 05.05.2015, E. 2015/1598, K. 2015/5028; “Davacının davalı tarafa yemin teklif etme hakkı bulunduğu, bu hakkının hatırlatılarak sonucuna göre karar verilmesi ge- rektiği gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yargılamaya devam olunmuş, davacı vekili yemin teklifinde bulunmayacaklarını belirtmiştir. Bozma ilamına uyulmakla davalı yararına usuli kazanılmış hak oluştuğundan sa- dece davalıya yemin teklifinde bulunulabileceği halde davalının usuli kazanılmış hakkı ihlal edilecek şekilde yeniden araştırma yapılarak 14.04.1999 tarihli belge delil başlangıcı kabul edilerek ve tanık dinlenmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.”. Kesin süre verilmesi ile oluşan usulü kazanılmış hak için bakınız; Y.12.HD. , 14.01.2013, E. 2012/23566, K. 2013/153; “Şikayetçi, da- yanağı keşif delilinden vazgeçmiş sayılmalıdır. Bu durumda, şikâyetçi tarafından kesin süreye uymaması nedeni ile alacaklı taraf yararına (ve 1086 Sayılı HUMK’un yürürlükte olduğu dönemde) usuli kazanılmış hak doğmuştur.” (www.kararara. com-Erişim tarihi:03.03.2018). 70 Yargıtay İBK, 09.05.1960 tarih, 21/9 (RG 28.06.1960-10537); Üstündağ, s. 878, 879; Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 657; Karslı, s. 742; Kuru, Usul 2015, s. 552, 553; Görgün, s. 468; Postacıoğlu/Altay, s. 931; Arslan/Yılmaz/Taşpınar-Ayvaz, s. 634 ; Kuru, İstinaf, s. 741. Bozmaya uyma kararı ile bozma lehine olan taraf açısından meyda- na gelen usulü kazanılmış hak için bakınız; Y.9.HD ., 22.11.2017, E. 2017/27021, K. 2017/18852; “Mahkemenin vermiş olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozu- lan ve Yargıtay’ın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan yerel mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Mahkeme uyma kararını kaldırarak, direnme kararı vere- meyeceği gibi, hükmünün bozma kararının kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan bölümleri hakkında da farklı bir karar vermeden yeniden hükümde karar