Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

194 Islah ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair ... Usulü kazanılmış hak, kamu düzeni gözetilerek kabul görmüş bir kurumdur. Ancak bu hakkın mutlak olarak uygulanması bazı sakın- calara yol açacaktır. Bu nedenle yine kamu düzeni gözetilerek usulü kazanılmış hakka istisnalar getirilmiştir. 76 Yargıtay, bu hakkın mutlak olarak uygulanması gereken bir hak olmadığı görüşündedir. Bu istis- nalar genel hatları ile mahkemenin görevi, bozma kararından sonra yeni bir içtihadı birleştirme kararının çıkması, geçmişe etkili yeni bir kanunun kabulü, Anayasa Mahkemesi’ nce bir karar verilmesi, bozma kararının açık bir şekilde maddi hataya dayanması, usulü kazanılmış hakkın kesin hüküm ile çelişmesi, kamu düzenine aykırılıktır. 77 Bu istisnaların bir veya birden fazlasının mevcudiyeti halinde usulü kazanılmış hak değil, kamu düzeni ve buna bağlı olarak da is- tisnalar tercih edilmektedir. Örneğin, hak düşürücü sürenin temyiz sebepleri arasında gösterilmemesi ve Yargıtay’ ın da hak düşürücü sü- reyi göz önünde bulundurmaksızın karar vermesi halinde, ilk derece mahkemesi bozmaya uyma kararı vermiş olsa dahi hak düşürücü süre açısından usulü kazanılmış hak oluşmayacaktır. Mahkemece hak dü- hi:03.03.2018). 76 Özekes, kamu düzeni gerekçesi ile kabul edilen usulü müktesep hakka, yine kamu düzeni gözetilerek istisna getirilmesini kendi içerisinde çelişkili bulmakta- dır (Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2190 ). Kanımızca, kamu düzenine ilişkin durum- ların da kendi içerisinde bir önem sırası bulunmaktadır. Usulü kazanılmış hakkın istisnasız kabul edilmesi ve mutlak olarak uygulanması hukukun temeline aykırı sonuçlar doğuracaktır. Örneğin, görev ile alakalı olarak usulü kazanılmış hakkın meydana geldiği düşünülse idi, görevli olmayan bir mahkeme uyuşmazlığı esas- tan çözecek ve dava şartı eksik olarak yargılamaya son verilecekti. Görüşümüz bu yöndedir. 77 Bilge, s. 589; Aslan/Yılmaz/Taşpınar - Ayvaz, s. 636, 637; Görgün/Börü/Tora- man/Kodakoğlu, s. 714; Y.22.HD. , 05.10.2017, E. 2017/35911, K. 2017/20715; “Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usuli kazanılmış hak” olgusunun, bir çok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır. Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir içtihadı bir- leştirme kararı (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili bir yeni kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına uyulmuş olmakla oluşan usuli kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır. Benzer şekilde; uygulanması gere- ken bir kanun hükmü, karar kesinleşmeden önce... Mahkemesince iptal edilirse usuli kazanılmış hakka göre değil, ... Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir. (HGK’nun 21.01.2004 gün, 2004/10-44 E, 19 K.). Bu sayılanların dışında ayrıca; görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hataya dayanan bozma kararlarına uyulmasında ol- duğu gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli kazanılmış haktan söz edilemez (Baki Kuru, Hukuk Mahkemeleri Usulü, 6.Baskı, C.5, 2001).” (www.sinerjimevzu- at.com.tr -Erişim Tarihi.03.03.2018).