Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

195 TBB Dergisi 2018 (138) Orhan EROĞLU şürücü süre yargılamanın her aşamasında, bozmadan sonra ve Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, ilk derece mahkemesinin kararı kaldı- rılıp karar vermek için dosyanın ilk derece mahkemesine gönderildiği hallerde göz önüne alınabilecektir. Kanun Tasarı Taslağı m. 17’ nin genel gerekçesinde; ilk derece mahkemesinin Yargıtay’ ın bozma kararına uyması ile ortaya çıkan hukuki durumlar arasında aleyhe hüküm verme yasağı da sayılmıştır. Taraflar, alt derece mahkemesinde verilen hükmün bir üst mahkeme tarafından incelenmesi ve denetlenmesi için kanun yoluna başvura- bilir. Kanun yoluna başvuru tarafların iradesine bağlıdır ve tarafların başvurusu üzerine yapılır. Her iki taraf kanun yoluna başvurabileceği gibi, yalnızca taraflardan biri de kanun yoluna başvurabilir. Hükmün taraflardan yalnız biri tarafından kanun yoluna taşınması halinde; ya- pılan inceleme neticesinde üst derece mahkemesi hükmü başvuran ta- raf aleyhine bozamaz veya kaldıramaz. Buna “aleyhe bozma yasağı” denilmektedir. 78 Yapılacak olan inceleme sadece başvuran lehine ve onun belirtmiş olduğu sebepler ile sınırlı olarak yapılacaktır. Bu aşa- mada başvuran taraf aleyhinde hususlar tespit edilse bile bu yönde karar verilemeyecektir. Üst derece mahkemesince verilen karara uyma kararı veren alt derece mahkemesi de yapmış olduğu yargılamada, bozulan veya kaldırılan karara oranla daha aleyhe hüküm veremez. Buna ise “aleyhe hüküm verme yasağı” denilmektedir. Aleyhe bozma yasağı kanunda düzenlenmemiş, doktrinde ve uy- gulamada kabul edilmiş bir müessesedir. Aleyhe bozma veya aleyhe hüküm verme yasağının temelinde taleple bağlılık ilkesi yatmakta- dır. 79 HMK m. 26/1 hükmü gereğince hâkim, tarafların talep sonuçları 78 Mas Guldener, Schweizerisches Zivilprozessrecht, 2. baskı, Zürich 1958, s. 511- 512; Leo Rosenberg/Karl Heinz Schwab, Zivilprozessrecht, 10. baskı, München 1969, s. 738-739, 771; Richard Holzhammer, Österreichisches Zivilprozessrecht, Wien 1970, s. 261; Baki Kuru, “Hukuk Usulünde Aleyhe Bozma Yasağı”, Anka- ra Hukuk Fakültesi Dergisi , 1973/XXX/1-4, 135-144, (Kuru, Aleyhe Bozma), s. 135; Ersoy Rifat, İzahlı-Notlu-İçtihatlı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu, Ankara 1976, s. 936; İlter Erdemir, HUMK Şerhi, Şerh-Kararlar-İlgili Mevzuat, 2. Baskı, C:II, Ankara 1998, s. 1726; Yavuz Alangoya, Makaleler, Beta Yayınevi, İstanbul 2012, (Alangoya, Makale), s. 534, Tolga Akkaya, Medeni Usul Hukukunda İstinaf, Ankara 2009, s. 231; Murat Atalı, Medeni Usul Hukukunda Aleyhe Bozma Yasağı, 1. baskı, Ankara 2014, s. 17.; Budak/Karaaslan, s. 378. 79 Özekes, aleyhe bozma yasağının taleple bağlılık ilkesinden başka tasarruf ilkesi ( HMK m. 24 ) ile de bağlantısı olduğu görüşündedir. (Özekes, Pekcanıtez Usûl, s.