Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

210 Fatura İçeriğinin Kabul Edilmiş Sayılması GİRİŞ Tacirlerin tercih ve davranışlarının ülke ekonomisi için önemli et- kiler doğurabilecek nitelikte olması, tacirlerin faaliyetlerinin bazı özel düzenlemelere bağlanmasını gerektirmiştir. Bu düşüncenin ürünü olarak hukukumuzda tacir olma sıfatına bağlı hukukî sonuçlar dü- zenlenmiştir. 1 Tacir olmanın yükümlülüklerinden birisi fatura verme zorunluluğudur. Ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamış olan tacir, talep üzerine fatu- ra düzenlemek ve bedel ödenmişse bu hususu da faturada göstermek zorundadır (TTK m. 21/1). 2 Fatura Türk Ticaret Kanunu’nda tanımlanmış değildir. Fatura, “ ticari satışlarda satıcı tarafından alıcıya verilen ve satılan malın miktarını, vasıflarını, ölçüsünü, fiyatını ve sair hususları veya ifa edilmiş hizmetleri gös- teren hesap pusulası… ticari bir belge… ” olarak tanımlanabilir. 3 Ticari faaliyetlerde sık kullanılan fatura, bir davada onu gönderen lehine delil olabilmesi nedeniyle ayrı bir öneme sahiptir. 4 Nitekim bir fatura alan kişi, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmazsa bu içeriği kabul etmiş sayılır (TTK m. 21/2). Bu düzenleme davada ispat yargılamasında her iki taraf için hüküm ve sonuç doğurabilir. 5 Örne- ğin fatura, “kapalı fatura” niteliğindeyse, 6 bedelin ödendiğine karine teşkil etmekte ve bu haliyle de onu gönderen tacir aleyhine sonuç do- ğurmaktadır. Bu çalışmada fatura içeriğinin kabul edilmiş sayılması- nın hukukî sonuçları (TTK m. 21/2), faturanın muhatabı bakımından 1 Sabih Arkan, Ticari İşletme Hukuku, 18. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştır- ma Enstitüsü, Ankara 2013, s. 130. 2 Hüseyin Ülgen/Mehmet Helvacı/Abuzer Kendigelen/Arslan Kaya/Füsun No- mer Ertan, Ticari İşletme Hukuku, 4. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015, s. 285; Arkan, s. 147. 3 İBHGK, 27.06.2003, E. 2001/1, K. 2003/1 (RG. 24.12.2003, S. 15326). 4 Mehmet Özdamar, “Yargıtay Kararları Işığında Fatura İçeriğine İtiraz”, ABD , An- kara 2008, Yıl: 66, S. 1, s. 220. 5 Fatura içeriğinin kabul edilmiş sayılmasına ilişkin düzenleme niteliği itibarıyla kanunî bir karinedir. Bu düzenlemenin ispat hukuku bakımından hem faturayı gönderen hem de onun muhatabı için sonuçlar doğurması kanunî karine olma- sından kaynaklanmaktadır. Zira kanunî karineler ispat sorununda özellikle bir tarafı korumak için getirilmiş düzenlemeler değildir. Kanunî karine tarafın lehine işleyebileceği gibi aleyhine sonuçlar da doğurabilir. Bu hususta bkz. Bilge Umar, “Hususî Hukukta Karineler”, Prof. Dr. Sabri Şakir Ansay Anısına Armağan, An- kara 1964, s. 190. 6 19. HD, 08.03.2002, E. 2001/6247, K. 2002/1560 (www.kazanci.com) .