Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

214 Fatura İçeriğinin Kabul Edilmiş Sayılması edilmemiş olması, taraflar arasında akdi bir ilişkinin kurulduğunu is- patlamaya elverişli değildir. 23 Kabul etmek gerekir ki, bu durum fatu- ra gönderilen muhatap tarafından kötüye kullanılmaya açıktır. Temel borç ilişkisi doğuran sözleşmenin kanunda belli delillerle ispatının arandığı ve taraflar arasında yazılı bir sözleşme bulunmadığı hallerde, fatura gönderilen muhatap akdi ilişkiyi inkâr ederse, ispat yükünü ta- şıyan faturayı gönderen taraf öncelikle aralarında sözleşme bulunduğu ispat etmelidir. Medenî usûl hukukunda taraflar, iddia ve savunma- larına ilişkin beyanlarını gerçeğe uygun olarak yapmak zorundadır- lar (HMK m. 29/2). Bu yükümlülük gereğince, fatura muhatabından, faturayı gönderen taraf ile aralarında bir sözleşme varsa bunu inkâr etmemesi beklenir. Aksi davranış doğruyu söyleme yükümlülüğünün ihlâli anlamına gelebilir. Doğruyu söyleme yükümlülüğünün ihlâl edi- lerek akdi ilişkinin inkâr edilmesi ve yapılan yargılamada taraflar ara- sında sözleşme bulunduğunun tespit edilmesi halinde, bilinçli şekilde yalan beyanlarda bulunan taraf aleyhine yaptırıma hükmedilmelidir. Bu anlamda mahkeme doğruyu söyleme yükümlülüğünü ihlâl eden fatura muhatabını yargılama giderlerine, karşı tarafın avukatı ile an- laştıkları vekâlet ücretine ve disiplin para cezasına mahkûm edebil- melidir (HMK m. 327, 329). 24 Bu düşünceye karşı, faturayı gönderen tarafın tacir olması ve onun basiretli davranarak sözleşmeyi ispat ede- bilecek şekilde yapması tezi ileri sürülebilir. Ancak bu durum yargıla- mada tarafların doğruyu söyleme yükümlülüğünü ihlâl edebilmesini meşru kılmamalıdır. B. Faturayı Gönderenin Tacir Olması Vergi Usûl Kanunu’na göre (VUKm. 232) tacirler dışında başka ki- şilerin de fatura düzenleme zorunluluğu bulunmaktadır. Ancak fatura içeriğinin kabul edilmiş sayılması hakkındaki karine (TTK m. 21/2), sadece tacirlerin gönderdiği faturalar için hüküm ve sonuç doğurur. Buna karşılık tacir dışındaki kişilerin (örneğin esnaf, çiftçi gibi) fatura 23 15. HD. 07.03.2008, E. 2007/2029, K. 2008/1483 ( www.lexpera.com ). 24 Doğruyu söyleme yükümlülüğünü ihlâl eden taraf hakkında yargılama giderleri- ne ve disiplin para cezasına hükmedilebileceği hususunda bkz. Nesibe Kurt Kon- ca, Medenî Usûl Hukukunda Tarafların Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü, Yetkin Yayınları, Ankara 2016, s. 298 vd.