Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

218 Fatura İçeriğinin Kabul Edilmiş Sayılması Kanunu’nun 18. maddesinde yer alan muhtevaya sahip olmasa da, bu yollardan biri ile gönderilmesi ispat kolaylığı için pratik fayda sağlar. Faturaya itirazın şekli Kanun’da açıkça belirlenmiş değildir. Bir düşünceye göre, faturanın yazılı delil olmasından hareketle fatura- ya itiraz da adi yazılı şekil veya Türk Ticaret Kanunu m. 18/3’deki vasıtalardan biri ile yapılmalıdır. 42 Buna karşılık diğer görüşe göre, Türk Ticaret Kanunu’nun 18. maddesinin üçüncü fıkrasındaki ihtar ve ihbarın konusu temerrüde düşürme, sözleşmeden dönme ve fesih ile sınırlıdır. Bu düzenlemeye göre yapılacak ihtar ve ihbarın kapsa- mı faturaya itiraz edilmesini de kapsayacak şekilde genişletilemez. 43 Fatura lehine olan ve faturaya ilişkin karineden yararlanmak isteyen tarafın bu yöndeki iddiasına karşılık, karşı taraf faturaya süresi içinde itirazda bulunduğunu beyan ederse, faturaya itiraz edilip edilmedi- ği vakıası çekişmeli hale gelmiş olur ve ispatın konusunu oluşturur (HMK m. 187). Vakıanın ispatsız kalması durumunda ispatsızlığın rizikosuna kimin katlanacağının belirlenmesi ispat yükünün belirlen- mesi ile mümkündür. 44 Böyle bir durumda ise “fatura içeriği hakkında itirazda bulunulmadığı”ndan bahisle, kendi lehine hak çıkaran taraf ispat yükü altında olur (HMK m. 190). Bu nedenle, fatura içeriğine itirazda bulunulmadığı vakıasının ispatsız kalmasının rizikosunu, fa- turaya itiraz edilmediğini iddia eden taraf taşır. Zira karine temelini oluşturan bu vakıa karine normunun koşul vakıasıdır. 45 Fatura içeri- ğine itiraz edilmemesi vakıası nitelik olarak menfi bir vakıadır. 46 Men- fi vakıaların ispatında, bu vakıaların niteliğinden kaynaklanan ispat imkânsızlıkları belli esaslara göre aşılabilir. 47 Menfi vakıaların ispatın- da ispat yükünü taşımayan karşı tarafa, menfi vakıa iddiasına karşı savunmasını somutlaştırma yükü yüklenerek, ispat yükünü taşıyan tarafın delil göstermesine yardımcı olunabilir. Ayrıca ispat yükünü 42 Oğuz İmregün, Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri, İstanbul 1989, s. 55; İsmail Do- ğanay, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, 4. Bası, C. 1, Beta Yayıncılık, İstanbul 2004, s. 220-221. 43 Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya/Nomer Ertan, s. 227; Arkan, s. 153; Kayar, s. 135; Hanife Dirikkan, “Tacirler Arası İhbar ve İhtarlar”, DEÜHFD , İzmir 2002, C. 4, S. 1, s. 69-71; Özdamar, s. 225. 44 Umar/Yılmaz, s. 2 vd. 45 Leo Rosenberg/Karl Heinz Schwab/Peter Gottwald, Zivilprozessrecht, 17. Aufla- ge, Verlag C.H. Beck, München 2010, s. 630. 46 Menfi vakıa terimi için bkz. Atalay, s. 83-84. 47 Atalay, s. 128 vd.