Türkiye Barolar Birliği Dergisi 138.Sayı

277 TBB Dergisi 2018 (138) Özlem ÖZEKES farklı uyuşmazlık çözüm yöntemleri uygulanagelmiştir. Uyuşmazlık çözüm yöntemleri farklı ayrımlara tâbi tutulabilse de, en genel ayrım yargılama yapılarak uyuşmazlıkların çözümü ile yargılama yapılma- dan uyuşmazlıkların çözümüdür. Devlet yargısı (mahkeme) ve tahkim yargısı (hakem) yargılama yapılarak uyuşmazlığı çözerken, tarafların doğrudan görüşmesi (müzakere-sulh) veya tarafların bir üçüncü kişi yardımıyla, ancak yine uyuşmazlıkları kendilerinin çözdüğü (arabulu- culuk) yöntemler yargı dışı uyuşmazlık çözüm yöntemleridir. 1 Yargılama yapılarak uyuşmazlığın çözümünde çözüm bir üçüncü kişinin kararına bırakılmıştır ve tarafların süreç ve sonuç üzerinde hâkimiyetleri sınırlıdır. Oysa yargılama dışındaki uyuşmazlık çözüm yön- temlerinde taraflar ya doğrudan veya üçüncü kişinin yardımıyla süreci de sonucu da kontrol etmektedirler. Yargılama dışında gerçekleştirilen, tarafların hâkimiyetlerinin fazla olduğu ve esnek çözüm imkânlarını sunan bu yöntemler genel olarak “ alternatif uyuşmazlık çözüm yöntem- leri ” olarak ifade edilmektedir. 2 Alternatif uyuşmazlık çözüm yön- temleri içinde de en çok uygulanan ve bilinen yöntem “ arabuluculuk ” yöntemidir. Bu yöntemde arabulucu veya uzlaştırıcı denilen üçüncü kişinin yardımıyla taraflar süreci yürütür ve yine kendi iradeleriyle bir çözüme ulaşırlar. Üçüncü kişi burada karar vermez, tarafların masada kalmalarına, süreci sağlıklı yürütmelerine ve iki tarafın da menfaatine ve iradesine uygun bir karar vermelerine yardımcı olur. Bu sebeple arabuluculuk bir yargılama, arabulucu da karar verici değildir. 3 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun tanımlar kenar başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, arabu- luculuk şu şekilde tanımlanmaktadır: “ Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üret- mesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişi- nin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi” dir. 1 Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2803 vd.; Kekeç, s. 5 vd.; Tanrıver, s. 160. 2 Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2805 vd.; Kekeç, s. 11 vd.; Tanrıver, s. 151. 3 Özekes, Pekcanıtez Usûl, s. 2813 vd.; Kekeç, s. 23 vd.; Taşpolat Tuğsavul, s. 26 vd.; Arabuluculuk Eğitim Kitabı, s. 28 vd.